Ook scholen moesten er tijdens de eerste lockdown aan geloven: zowel het lesgeven als alle randzaken eromheen moesten plotsklaps online plaatsvinden. Onderwijsinstellingen zijn daardoor in sneltreinvaart gaan ‘verSaaSen’. Onder andere lesgeven op afstand en online afnemen van toetsen zijn coronagerelateerde innovaties waar scholen ook na de pandemie nog de vruchten van plukken.
Op 16 maart 2020 stonden scholen opeens voor een gigantische opgave: al het onderwijs moest online gaan plaatsvinden. “De meeste onderwijsinstellingen waren hier in technologisch opzicht prima op voorbereid omdat ze al redelijk ver waren in hun digitale transformatie. Digitalisering van het onderwijs was door zowel de Rijksoverheid als de EU al benoemd tot speerpunt. Desalniettemin heeft het online lesgeven door corona een enorme versnelling meegemaakt”, zegt Jos Maas, accountmanager onderwijs bij KPN.
VerSaaSing stevig in de lift
Het online lesgeven was voor scholen organisatorisch lastig, maar op technologisch vlak konden ze dit relatief gemakkelijk realiseren via tools als Microsoft Teams, Zoom en Google Meet. Ingewikkelder was echter het op afstand aanbieden van andere onderwijsgerelateerde zaken, zoals toetsen en roosters. Maas: “De ‘verSaaSing’, waarbij applicaties worden aangeboden als Software-as-a-Service, is in een enorme stroomversnelling gekomen door corona. Gevolg is dat leerlingen of studenten en docenten altijd, overal en met welk device dan ook toegang tot data en applicaties hebben. Maar daar zit ook een schaduwzijde aan: onderwijsinstellingen moesten nog beter gaan nadenken wie bij welke data kan.”
Microsoft Teams factsheet
Microsoft Teams is het platform waar samenwerken centraal staat en waarop alle communicatie samenkomt. Kom alles te weten over MS Teams in onze factsheet.
DownloadDe regie hebben over data, waar KPN onderwijsinstellingen bij begeleidt, is momenteel een hot topic in het onderwijs. Maas: “Er wordt veel data geproduceerd binnen onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Al die gegevens moeten op een goede manier georganiseerd en gestructureerd worden. Daarbij spelen vragen als: hoe kun je voorkomen dat gegevens bij onbevoegden terechtkomen? Hoe zit het met het eigenaarschap van gegevens? En zijn de gegevens betrouwbaar en geordend?”
Toegenomen cyberrisico’s
Een ander prangend probleem – waar KPN scholen ook bij helpt – is cybersecurity: het aantal cyberaanvallen op scholen is sinds corona explosief gestegen. Maas: “Hoe meer data je toegankelijk maakt, hoe meer securityrisico’s je binnenbrengt in het onderwijsdomein. Security in open onderwijsinstellingen blijft uitdagend. De belangrijkste les voor scholen sinds corona is dan ook: zorg dat je je security op orde hebt. Gelukkig zijn alle instellingen zich daar ook van bewust.”
Onderwijsinstellingen zijn geliefde doelwitten voor cybercriminelen. Ze verwerken veel gevoelige gegevens, zijn sterk afhankelijk van digitale technologie en de budgetten voor IT en security staan onder druk. “Vooral in het hoger onderwijs zie je dat er daarnaast spionage is vanuit statelijke actoren die kennis willen buitmaken. Ook activisme rondom bijvoorbeeld 5G en dierenproeven levert cyberdreigingen op. De security rondom de kritieke systemen, de onderzoeksdata en de beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van gegevens – die we ook wel de kroonjuwelen noemen – moeten koste wat kost gegarandeerd worden. De technologische ontwikkelingen op dat vlak gaan razendsnel. Je kunt vandaag je security op orde hebben en morgen weer achterlopen”, aldus Maas.
Lesgeven op afstand als positief neveneffect
De corona gerelateerde digitale transformatie binnen het onderwijs heeft gelukkig ook veel positieve kanten. Maas: “Onderwijsinstellingen zullen na corona nooit meer teruggaan naar de situatie van voor de pandemie. Het onderscheid in de mate van digitaal onderwijs wordt sterk afhankelijk van de aard en het niveau van de onderwijsinstelling. Mbo’s, hogescholen en universiteiten geven aan dat ze na corona toe gaan naar een mix van klassikaal en digitaal onderwijs. Dat laatste is niet alleen goed voor de digitale vaardigheden, het is ook efficiënt. Overigens gaat het niet betekenen dat er veel minder fysiek les wordt gegeven zodat scholen kunnen bezuinigen op gebouwen. Daarvoor vinden ze de sociale component veel te belangrijk.”
Nog een belangrijk voordeel van lesgeven op afstand: onderwijs geven of volgen kan gewoon doorgaan als een docent of leerling niet naar school kan komen, bijvoorbeeld door ziekte of een blessure. Binnen KlasseContact, waar KPN mede-initiatiefnemer van is, wordt dit al jaren gedaan. Dit project laat ernstig zieke kinderen die niet naar school kunnen toch actief meedoen aan de les dankzij een laptop thuis of in het ziekenhuis en een slimme ICT-set in de klas.
Online monitoren van toetsen
Voor toetsen mochten leerlingen en studenten natuurlijk ook niet meer naar school komen, dus heeft ‘proctoring’ een enorme vlucht genomen. Dat is het online monitoren van toetsen, waardoor examens overal en op elk moment kunnen worden afgenomen via surveillance op afstand. Een scholier of student deelt zijn scherm, moet zich identificeren met een ID met foto, mag geen hoofdtelefoon gebruiken en dient niet naar de wc te gaan tijdens de toets. Op basis van bijvoorbeeld biometrische identificatie en typegedrag wordt fraude gedetecteerd.
De technologische ontwikkelingen rondom proctoring gaan razendsnel. Verwacht wordt dat technologieën als artificial intelligence (AI) en virtual reality (VR) gaan helpen bij het afnemen, surveilleren en nakijken van examens. Denk aan het geautomatiseerd corrigeren van open vragen of het testen van vaardigheden in een VR-omgeving. Maas verwacht dat proctoring here to stay is: “Het past namelijk binnen de doelstelling om het onderwijs flexibeler en het onderzoek toegankelijker te maken. Daarnaast heeft het een hoop voordelen. Onderwijsinstellingen hoeven geen enorme logistieke operaties meer op te zetten, docenten kunnen de toetsen makkelijker nakijken en studenten en scholieren hoeven er niet meer speciaal voor naar school te komen.”
Overige corona-innovaties
Corona noopte scholen om maatregelen te nemen met betrekking tot de luchtkwaliteit om te voorkomen dat leerlingen of studenten besmet zouden raken. Verschillende partijen hebben daarom oplossingen ontwikkeld voor het monitoren van de luchtkwaliteit. KPN’s IoT-dienst voor een gezond binnenklimaat meet het CO2-gehalte in een ruimte, waardoor gericht geventileerd kan worden. Maas: “Ook na corona zullen scholen dit blijven toepassen, aangezien er – mede vanuit wet- en regelgeving – steeds meer aandacht is voor luchtkwaliteit.”
De digitale transformatie door corona plaveit volgens Maas het pad voor toekomstige technologische innovaties rondom onderwijs op afstand: “Dankzij 5G en augmented reality zullen docenten er bijna letterlijk bij kunnen zijn als leerlingen praktijkonderwijs volgen, ook al zijn ze aan de andere kant van de wereld. De gigantische snelheden van het quantuminternet, waar KPN nu al mee experimenteert, zullen dit soort ontwikkelingen nog verder in een stroomversnelling brengen.”
Wat is uw optimale Cloud oplossing?
Wij begrijpen dat iedere organisatie andere behoeften heeft. Daarom biedt KPN ICT-oplossingen die flexibel en op maat in te zetten zijn voor iedere organisatie. De KPN oplossingen bestaan uit gestandaardiseerde technische modules gecombineerd met de voor u benodigde project- en managed services.
