Uit de Miljoennennota 2020 blijkt dat het kabinet meer rekening gaat houden met de korte innovatiecycli zoals die met name bij agile werkende techbedrijven voorkomen. Voortaan kan vier keer per jaar (in plaats van de huidige drie jaar) afdrachtvermindering voor R&D-loonkosten worden aangevraagd. En de innovatieregeling WBSO (Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk) wordt toegankelijker gemaakt voor het (ICT-)bedrijfsleven.
Vooral de ICT-sector die steeds kortere ontwikkeltijden kent en veel frequenter de software vernieuwt heeft hier baat bij. Bedrijven die met DevOps werken en heel snel software uitrollen, willen vaak niet twee of meer kwartalen vooruitdenken.
Versoepeling aanvraag
Minister Wopke Hoekstra van Financiën kondigt deze verbetering aan in zijn nieuwe begroting. Een tweede versoepeling betreft het uiterste moment van het indienen van een aanvraag. Deze wordt gesteld op de dag voorafgaand aan de periode waarop de aanvraag betrekking heeft met uitzondering van 1 januari. Nu moet dit nog minstens een maand van tevoren worden gedaan. Verder wordt overwogen de overdrachtsbelasting voor starters te verlagen.
Ook zal het ICT-bedrijfsleven een gunstige impuls krijgen van het investeringsfonds dat de economie op lange termijn meer weerbaar moet maken. Digitalisering speelt daar een belangrijke rol bij. Toepassing van technologie moet de economie duurzamer maken.
Investeringsfonds
Hoekstra wil graag snel met dit miljardenfonds van start gaan, maar realiseert zich dat hij zorgvuldig te werk moet gaan. Ondernemersorganisatie FME vreest dat het nog wel tot de volgende kabinetsperiode duren kan voordat dit grote investeringsfonds voor infrastructuur en kennisontwikkeling van de grond komt. De financiering is geen probleem. Het kabinet denkt hiervoor gemakkelijk enkele tientallen miljarden euro’s uit de kapitaalmarkt te kunnen halen. Met de huidige lage rentestand kost dat weinig.
Eveneens vele miljarden euro’s krijgt de eerder aangekondigde nieuwe Nederlandse investeringsbank Invest-NL tot haar beschikking. Deze volledige staatsdeelneming kan in 2020 voortvarend van start gaan omdat de afgelopen twee jaar al veel investeringsprojecten zijn voorbereid. Deze liggen met name op gebied van energietransitie. Uitsluitend komen projecten in aanmerking die normaliter niet door de markt worden opgepikt.
Tekort aan ICT’ers
Verder kan het bedrijfsleven profiteren van de injecties die het kabinet geeft aan de woningbouw en het verduurzamen van woningen en gebouwen. De groene economie biedt Nederland veel kansen. Om al die projecten te kunnen uitvoeren zijn veel technici nodig, maar daar ontbreekt het aan.
Het kabinet laat niet goed zien hoe ze dat probleem denkt op te lossen. Met name het beroepsonderwijs staat voor een zware taak, de tekorten aan ICT’ers worden niet structureel aangepakt. De branchevereniging Nederland ICT roept op tot meer investeringen in menselijk kapitaal. De noodzakelijke vernieuwing moet voornamelijk komen van de toepassing van technologie. Dat vraagt om mensen met de juiste kennis en extra aandacht is nodig voor scholing, zo stelt de branchevereniging.
Lagere vennootschapsbelasting
De nieuwe rijksbegroting levert het Nederlandse bedrijfsleven op korte termijn weinig direct voordeel op. Voor komend jaar komt het kabinet met fiscale maatregelen die de lasten verzwaren. Bedrijven betalen in 2020 over winsten boven de 200.000 euro nog steeds 25 procent vennootschapsbelasting. De aangekondigde verlaging naar 22,5 procent is doorgehaald. Alleen het tarief van de eerste schijf gaat van 19 procent naar 16,5 procent om in 2021 verder te zakken naar 15 procent. Pas in 2021 gaat het tarief van de tweede schijf omlaag naar 21,7 procent.
Maar de belastinggrondslag wordt zo sterk verbreed dat van deze verlaging weinig overblijft. Het kabinet wil dan het effectieve tarief van de Innovatiebox verhogen van 7 procent naar 9 procent. Voor bedrijven die bijvoorbeeld voor software-ontwikkeling WBSO-aftrek genieten, is dat een minpuntje. Het deel van de gerealiseerde winst dat in de Innovatiebox mag worden gestopt, wordt in 2021 twee procentpunten hoger belast dan nu het geval is.
Digitale weerbaarheid omhoog
Extra aandacht komt er voor de veiligheid van computersystemen die cruciaal zijn voor de werking van de Nederlandse economie. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid vindt dat de digitale weerbaarheid in 2020 verder moet worden verhoogd. Hij wil dat de overheid veel meer gaat controleren of vitale systemen wel voldoende worden beveiligd. De bewindsman kondigt een strakkere regie aan, frequente controles worden in het vooruitzicht gesteld. Het gevaar van digitale spionage, verstoring en sabotage ligt op de loer, want bepaalde landen zijn erg actief geworden op dit gebied. Ze hebben hele legers aan hackers achter de hand die plotseling kunnen toeslaan.
Afhankelijkheid van ICT
Nagenoeg alle vitale processen en diensten in onze samenleving zijn afhankelijk van ICT. Analoge alternatieven komen nauwelijks meer voor. Als elektriciteits-, gas- en drinkwatervoorziening uitvallen, heeft dat een enorm ontwrichtende werking. Ook de Rotterdamse haven, Schiphol en het betalingsverkeer zijn kwetsbaar.
Het kabinet gaat er ook bij overnames en investeringen meer op letten dat de nationale veiligheid hiermee niet in gevaar komt. Een investeringstoets wordt uitgewerkt, die als ‘instrument of last resort’ kan dienen tegen deze risico’s. Ook bij inkoop en aanbesteding is beheersing van risico’s het motto. Tevens wordt proactief en in samenwerking met de sector ingezet op beperking van ongewenste technologieoverdracht. Er komt een scherpere controle op academisch onderzoek en onderwijs, want voorkomen moet worden dat studenten en onderzoekers uit risicolanden als bedrijfsspionnen een kans krijgen.
