KPN gaat niet mee in hypes. Voordat een dienst massaal in de markt wordt gezet, moet eerst alles kloppen. De technologie moet rijp zijn, zo ook voor de cloud. Onlangs organiseerde KPN in de Digital Dutch Xperience te Zoetermeer een themasessie. De deelnemers werden niet alleen bijgepraat over de techniek, maar ook over de bedrijfsmatige kant van de cloud. Het gebruik van de cloud voor infrastructuur of applicaties heeft immers ook veel organisatorische consequenties. Maar waar moet je op letten als je wilt overstappen naar de cloud?
In 2010 voorspelde marktonderzoeker Gartner dat de cloud in 2015 mainstream zou zijn. Dat werd uiteindelijk vijf jaar later. Pas nu begint de adoptie van werken in de cloud algemeen te worden. ING constateerde onlangs een forse toename van clouddiensten. Meer dan de helft van het Nederlandse bedrijfsleven maakt hier inmiddels gebruik van.
Overstappen naar de cloud: de transitie
'De vraag is dan ook niet of bedrijven naar de cloud gaan maar hoe ze dat doen', stelt Rogier van der Horst, business developer bij KPN-dochter InSpark. 'Net als bij andere IT verloopt zo’n transitie niet altijd vlekkeloos. Bedrijven moeten eerst ervaring opdoen hoe ze met de cloud moeten werken. Het is een ander spel.'
'De ICT wordt er ook niet eenvoudiger op, wel leuker', stelt Van der Horst. 'De druk vanuit leveranciers om snel over te stappen is groot. Ook ketenpartners kunnen zo’n ontwikkeling in gang zetten. Ga echter niet overhaast te werk en maak het jezelf gemakkelijk: begin eerst eens met een klein experiment. Als dat lukt kan je gaandeweg de meer complexe zaken aanpakken. Bij de overgang naar de cloud komt namelijk veel meer kijken dan op het eerste gezicht lijkt. De meeste clouddiensten zijn ‘as a service’ en daardoor voorgeconfigureerd. Ze zijn daarmee niet volledig aanpasbaar aan de manier van werken van een organisatie. Om het maximale uit de clouddiensten te halen is het voor organisaties dus nodig om zich aan de door deze diensten opgelegde werkwijze te conformeren.'
Voordelen cloud in kaart brengen
Hanneke Vogels, business manager public cloud bij KPN, zegt: 'Tussen het bedrijf en de leverancier dient wel een zekere match te zijn.”'Wie nooit met externe partijen heeft gewerkt, zal daar aan moeten wennen. In het begin zullen sommige uitbesteders niet goed weten wat ze nodig hebben. De vraag is ook wat je voor hoe lang kunt uitproberen zonder jaren aan een contract vast te zitten.
Vogels vervolgt: 'Het succes van de cloudtransitie wordt afgemeten aan de bereikte resultaten. Bedrijven moeten daarvoor de prestatie-indicatoren vaststellen. Als weinig impact wordt verwacht, is het maar de vraag of de cloud wel zo’n goede oplossing is. Het werken in de cloud gaat gepaard met veranderingen die alleen maar zijn te rechtvaardigen als daar ook voldoende voordelen tegenover staan.' Om een idee te geven van de voordelen moet een leverancier referenties aandragen van vergelijkbare bedrijven. Het bedrijf in kwestie kan dan checken of de cloud inderdaad relevant is.
Overstappen naar de cloud: ‘Start op kleine schaal’
Vogels raadt aan op kleine schaal te beginnen en stapsgewijs te kijken tegen welke problemen je aanloopt. Daarbij kan het maken van een roadmap goed helpen. Mocht je bepaalde bottlenecks over het hoofd hebben gezien, dan weet je dat voor de volgende keer. Zo kan het netwerk bijvoorbeeld verkeerd zijn ingericht. 'Ga aan de slag in een tempo dat bij je past,' adviseert Vogels. Paniek is zelden een goede raadgever. Soms wordt overijld gereageerd. De komst van Uber betekent niet dat er geen reguliere taxi’s meer rijden. Ten onrechte wordt soms gedacht dat uitbesteding aan de cloud altijd goedkoper is. Dat is niet altijd zo: in zeventig procent van de gevallen is er een kostenvoordeel.
Wendy Smit, chief product owner public cloud, belicht de meer technische kant. KPN wil vooral een realistisch beeld scheppen van de cloud. Nuchterheid staat daarbij voorop. De zaken moeten niet mooier worden voorgesteld dan ze zijn. 'Eenvoud in de cloud is niet zo gemakkelijk te bereiken. Je moet ook van tevoren weten wat je gewenste resultaat is. In gesprekken met klanten die naar de cloud willen, vraag ik altijd eerst naar de beweegredenen voor die transitie. Die ontbreken soms. "De CEO heeft gezegd dat we naar de publieke cloud gaan", hoor ik. Het is belangrijk vooraf te bedenken hoe de cloud past in de strategie van het bedrijf. Moet het bedrijf wendbaarder opereren? Of bestaat behoefte aan flexibele capaciteit? Wenst men een snellere toegang tot technologie? Of gaat het om kosten?'
Technische keuzes bij overstap naar cloud
Bedrijven moeten ook veel technische keuzes maken als ze overstappen naar de cloud. Smit onderscheidt zes belangrijke aandachtspunten. Het begint met de technische infrastructuur. Het kan handig zijn bepaalde onderdelen van het IT-platform te automatiseren. Daarmee voorkom je dat je telkens hetzelfde moet doen. Teams kunnen dan autonoom gaan werken. Hoe prettig is het als de bouwblokken die je regelmatig nodig hebt snel uit de cloud kunnen worden gehaald. ‘Infrastructure as a service’ (IaaS) betekent dat de rekenkracht, opslag en netwerkfuncties als dienst worden aangeleverd. Bedenk echter wel dat de overgang naar de cloud een grote impact op de organisatie kan hebben. Zeker als er veel legacy is, zullen veel aanpassingen nodig zijn. Smit: “Migratie is geen plug and play. Je moet er echt hard aan werken.”
Tweede punt waar ondernemers goed op dienen te letten, is dat systemen losjes aan elkaar worden gekoppeld. Valt er een radertje uit dan moet dat gemakkelijk zijn te vervangen. Voorkom dat alles te veel met elkaar wordt vervlochten. Dan blijf je flexibel.
Veerkracht en veiligheid
Smits derde tip is dat systemen voldoende veerkrachtig moeten zijn. Door in de cloud te werken elimineer je allerlei risico’s, zogenaamde single points of failure, zoals een server die kapot gaat. Je hoeft geen extra apparatuur te kopen voor het geval er iets mis gaat. Door de capaciteitsbehoefte over verschillende availability zones, regio’s of cloud providers te spreiden is alles altijd gegarandeerd beschikbaar. Maar dan moet je daar in de architectuur wel rekening mee houden.
Als vierde verdient de veiligheid aandacht. Bij het ontwerp van een omgeving moet daar al in zijn voorzien, dus niet naderhand. Security is geen add on maar maakt onderdeel uit van het ontwerp, ‘secure by design’. Elke medewerker krijgt een digitale identiteit. Kijk bij het verlenen van toegang of dit echt nodig is en bij het toekennen van rechten wat iemand er echt mee gaat en mag doen. Een deur openzetten kan altijd, maar kijk of het niet verstandiger is slechts een kijkvenster te bieden.
Ontwikkeling van cloud infrastructuur
Het vijfde punt dat wordt aangehaald is de ontwikkeling van de infrastructuur die de manier van applicatiebouw beïnvloedt. Van fysieke servers, via virtueel door naar containers en uiteindelijk serverless. De lijnen tussen infrastructuur en de applicatie worden daarmee steeds verder vervaagd. Bij gebruik van datacenters en verouderde applicaties duurt het maanden voordat een nieuwe functionaliteit in de applicatie voor iedereen beschikbaar is. In het slechtste geval zit je daar dan jaren aan vast.
Zo was virtualisatie een hele stap vooruit. In plaats van jaren leeft zo’n applicatie weken zonder grote aanpassingen. De volgende stap is de applicatie in een software-container te stoppen. Dan duurt het uitrollen seconden. Ook kunnen nieuwe functionaliteiten hiermee meerdere keren per dag worden uitgerold. De laatste ontwikkeling is serverless. Het uitrollen neemt nog maar een enkele seconden of fracties daarvan in beslag. Is een taak uitgevoerd dan worden de benodigde compute en storage resources opgeruimd die nodig waren om de taak uit te voeren. Dit is niet iets voor de oude monolieten uit het datacenter. Applicaties moeten hier wel geschikt voor zijn.
Het zesde en laatste punt van aandacht is optimalisatie, zo besluit Smit. Als de technische omgeving is opgebouwd en de applicaties zijn gemigreerd, blijven verbeteringen mogelijk. Smit: 'Je bent er nooit mee klaar. Er zijn altijd weer manieren te vinden om kosten te besparen en dingen beter te doen.'
Meer weten?
Liever rustig lezen over alle cloudmogelijkheden? Dat kan ook.
Of neem contact met ons op.
