Met het Gemnet-netwerk heeft een gemeente een waardevol, veilig netwerk dat ook uitermate geschikt is voor allerlei slimme Internet-of-Things-toepassingen.
Via een veilig netwerk ‘praten’ applicaties, systemen, dingen en mensen met elkaar. Dat levert data op. Deze data bieden – na analyse – waardevolle inzichten op allerlei vlakken. Voor een slimme gemeente is het transformeren van data naar betekenisvolle informatie een vereiste. Rik Budel, Innovatiemanager bij KPN, vertelt hoe het Gemnet-netwerk bijdraagt aan het veilige beheren en transporteren van data.
Slimme schakel tussen gemeente en maatschappij
Het Gemnet-netwerk ondersteunt allerlei slimme en veilige IoT-toepassingen, zoals slimme verlichting, camera’s en sensoren op bijvoorbeeld vuilnisbakken. Maar slim is niet alleen werken met slimme technologieën, benadrukt Rik. ‘Slim zijn betekent ook serieus omgaan met maatschappelijke ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid en zorg. Slim staat bovendien voor kritisch kijken naar kosten en op zoek gaan naar efficiënte, gebruiksvriendelijke oplossingen en processen. Daarvoor heb je kennis nodig. Data levert die kennis. Het Gemnet-netwerk is de basis van de digitale overheid en maakt het mogelijk om data op een veilige en duurzame manier te gebruiken als bron voor kennisvergaring en ontwikkeling.’
Veiligheid: gemeente bepaalt wie toegang krijgt
Het belangrijkste kenmerk van het Gemnet-netwerk is dat het aan de hoogste veiligheidsnormen voldoet, in tegenstelling tot het reguliere internet. Er is wetgeving die forse boetes oplegt als data van de gemeente niet optimaal veilig en afgeschermd is. Het Gemnet-netwerk is veilig doordat de toegang tot het netwerk gereguleerd is. Rik: ‘Het netwerk is in feite de hoofdsnelweg, waarop provinciale wegen (de toegangsnetwerken, koper, glas, mobiel) aangesloten worden. De gemeente bewaakt de grensovergang naar die hoofdsnelweg en bepaalt wie wel en wie geen toegang krijgt. KPN beheert het hekwerk dat om die hoofdsnelweg staat en de toegang daartoe.’
Samenwerken
Het netwerk leent zich ook uitstekend voor de samenwerking met andere organisaties op het gebied van Internet of Things (IoT), vertelt Rik: ‘Een mooi voorbeeld is de videobewaking van een centraal plein in een gemeente. Een winkeliersvereniging, de politie en de gemeente willen allemaal weten wat er op het plein gebeurt met dezelfde reden: veiligheid. Door 1 camera voor de 3 partijen aan te sluiten op het veilige Gemnet-netwerk kun je de beelden delen via 1 verbinding in plaats van 3 camera’s met ieder hun eigen verbinding. En je houdt wel de regie op de rechten voor de beelden. De stakeholders bepalen samen wie welke rechten krijgt.’
Wat is Gemnet ?
Gemeenten staan steeds meer in verbinding. Met elkaar én de omgeving. Het Gemnet-netwerk maakt data uit verschillende bronnen toegankelijk voor alle relevante actoren en verbindt daarmee mensen, objecten en instanties binnen én buiten de gemeente. De uitwisseling en analyse van data levert betekenisvolle informatie die onontbeerlijk is voor slimme toepassingen. Het Gemnet-netwerk ondersteunt allerlei vormen van connectiviteit; glasvezel, 4G, coax, xDSL, LoRa.
Investeren in de toekomst
Om de mogelijkheden van het Gemnet-netwerk optimaal te benutten, is een toekomstgericht plan nodig. Er zijn oplossingen die aanvankelijk duur en tijdrovend lijken, maar die zich op de langere termijn terugverdienen. Rik geeft een voorbeeld: ‘Ik snap dat veel gemeentes terughoudend zijn als het bijvoorbeeld gaat om het trekken van kabels naar interessante en strategische opstelpunten, zoals een lantaarnpaal, voor allerhande zintuigen daarin. Daarvoor moet mogelijk immers gegraven worden. Dat kost tijd en geld en veroorzaakt overlast. Maar het loont om na te denken over een aansluiting op het ICT-netwerk als investering voor de toekomst. Het interessante is namelijk dat de zogenaamde fysieke, licht- en telecom-infrastructuur vaak dicht naast elkaar liggen. Met de juiste basis zijn technologische innovaties prima met elkaar te combineren, bijvoorbeeld via die bewuste lantaarnpaal. Enkele voorbeelden. Op langere termijn zullen steeds meer gemeenten luchtkwaliteit willen meten. De sensoren daarvoor kunnen eenvoudig geplaatst worden op de lantaarnpalen die via LoRa aangesloten zijn op het Gemnet-netwerk. LoRa staat voor 'Long Range Low Power'. Deze technologie kan kleine hoeveelheden informatie uitwisselen tussen objecten en systemen bij een ultralaag stroomverbruik. Op een stadsplein worden wellicht meerdere sensoren geplaatst in 1 mast. Bijvoorbeeld voor luchtkwaliteit, temperatuur, licht en livebeelden. Die hoeveelheid data vergt veel bandbreedte en daarvoor is een veilige glasvezelverbinding op zijn plaats. Zo zijn in de toekomst nog veel meer combinaties denkbaar. Het Gemnet-netwerk maakt die combinaties mogelijk.’
Bewustwording
Alle gemeenten en andere lokale overheden maken gebruik van het Gemnet, maar op dit moment gebruiken zij het nog in weinig gevallen voor IoT-toepassingen. Hoe komt dat? Rik Budel ziet als belangrijkste reden de onbekendheid met de flexibele toepassingsmogelijkheden die het netwerk biedt. ‘De kennis over het Gemnet-netwerk is vaak versnipperd binnen een gemeente aanwezig. ICT-professionals denken bijvoorbeeld bij de toepassing van het Gemnet-netwerk in veel gevallen aan traditionele, administratieve dataprocessen. Denk aan het aanvraagproces van een rijbewijs, het raadplegen van de GBA of het opvragen van kadastrale gegevens. Een afdelingshoofd Handhaving, een inhoudsdeskundige, kan op zijn beurt innovatieve toepassingen bedenken. Maar hij heeft logischerwijs weer beperkte kennis van de mogelijkheden van ICT-systemen. Aan ons de taak om aan alle belanghebbenden te laten zien, dat het Gemnet-netwerk zoveel te bieden heeft en verbindingen legt tussen disciplines.’
