Vrienden worden met een robot op Instagram: het gebeurt steeds vaker. De virtuele influencer is in opkomst. Een fantasiekarakter met alle mogelijke menselijke eigenschappen en gedragingen. Net echt, maar dan beter?
Miquela Sousa’s Instagrampagina ziet eruit als die van zoveel influencers: feestjes, make-up tutorials, met vriendinnen in een restaurant, met een ontplofte koffer in een hotelkamer. Suikerzoete selfies, nieuwe outfits en hier en daar de nodige productreclames. En Miquela heeft ambities, ze bracht een single uit. Ze doet het goed als influencer met bijna drie miljoen volgers. Haar posts krijgen veel likes en reacties. Wat het succes van deze influencer bijzonder maakt? Miquela – @lilmiquela op Instagram – bestaat niet, althans niet als mens van vlees en bloed. Ze is door een computer gegenereerd. Volgens haar bio is ze een ‘robot living in LA’.
De Rotterdamse Esther
Steeds vaker is een influencer geen mens maar een virtuele entiteit, zoals dr. Lotte Willemsen van de Hogeschool Rotterdam het noemt. En steeds vaker, voorspelt zij in dit interview, zullen we interactie hebben met zo’n entiteit. Gezien het succes van virtuele influencers als Miquela zou ze daar weleens gelijk in kunnen hebben. Al staat Miquela qua volgers nog op eenzame hoogte tussen andere virtuele influencers. De Koreaanse Rozy en Lucy doen het ook heel aardig met beiden rond de 150.000 volgers. Onze eigen Nederlandse Esther Olofsson heeft er ook al bijna 50.000. Esther is bedacht door een Rotterdams reclamebureau en promoot het stadsleven in Rotterdam.
Digitale modeshow
Net als ‘gewone’ influencers hebben virtuele influencers vaak een sterke link met de mode-industrie. Shudu is volgens haar bedenkers ’s werelds eerste digitale supermodel. En de bekende virtuele influencer Zoe Dvir wordt vertegenwoordigd door een modellenbureau. Ze liep in coronatijd mee in de digitale show van Marc Cain. Dat virtuele influencers tijdens de pandemie de hele wereld over konden reizen, gaf hen een extra boost. Ook China heeft de virtuele influencers ontdekt. Zoals de hyperrealistische Ayayi, die onder meer samenwerkt met Louis Vuitton. En Ling die sponsorcontracten sloot met onder meer Tesla en een grote Chinese bubblethee-keten. Volgens dit artikel is deze nieuwe industrie in China gegroeid tot een omvang van 930 miljoen dollar in 2021.
Maar virtuele influencers zijn niet alleen maar modemeisjes op Insta. Laserbolt heeft een kwart miljoen abonnees op YouTube en houdt zich vooral bezig met gamen.
Technologie uit films
De virtuele influencers kunnen er vrijwel identiek uitzien als echte mensen. Technologie uit games en films (CGI) wordt gebruikt om hen levensecht te laten lijken, qua mimiek, fysiek en motoriek. Soms wordt alleen het virtuele hoofd op een lichaam van een model geprojecteerd, soms wordt de hele figuur geanimeerd. De oplettende kijker ziet wel dat hij met een animatie te maken heeft. De belangrijkste aanwijzing daarvoor staat vaak in de bio: Esther Olofsson is een ‘virtual girl exploring the real world’. De Koreaanse Lucy is volgens haar bio een ‘Digitale maker’ en Miquela is een ‘robot’, Shudu een ‘digital supermodel’.
Het perfecte verhaal
Waarom doen bedrijven moeite om – in een tijd waarin influencers overvloedig aanwezig zijn – digitale entiteiten te creëren? Sommige virtuele influencers zijn bedacht door een bepaald merk en zijn als het ware hun ‘gezicht’ geworden. Reclamebureaus kunnen zo het perfecte verhaal scheppen, inclusief eventuele imperfecties.
Waar ‘echte’ influencers aanvankelijk geliefd waren omdat ze zo gewoon waren, zijn die steeds minder authentiek geworden. Het ironische is dat authenticiteit nu bedacht wordt voor virtuele influencers. Zo is ‘Esther Olofsson’ niet bepaald een Rotterdamse naam. Ze is dan ook van oorsprong Zweeds en naar de havenstad gekomen voor de liefde. Een perfect uitgangspunt om de stad als bewoner en toerist tegelijk te ontdekken. Haar bedenkers hebben haar met opzet niet te knap gemaakt, vertellen ze in dit interview. Mensen moeten zich met haar kunnen identificeren.
Lil Miquela deelt in een post haar onzekerheid op het moment dat ze in een muziekvideo mee moest doen: “Am I the only robot in the room here?”. Mensen reageren op haar posts en delen soms hun eigen persoonlijke verhalen, alsof ze met een vriendin praten.
Nóg perfecter
De opkomst van virtuele influencers levert ook discussie op. In Korea, waar het schoonheidsideaal nogal dwingend is en de plastische chirurgie floreert, vraagt men zich af of de nóg perfectere en nooit verouderende digitale modellen wel zo’n goed idee zijn. Het gevaar bestaat ook dat de grens tussen echt en nep vervaagt. Met pixels kun je niet alleen nieuwe karakters creëren, maar ook bestaande mensen ‘klonen’ en daar kan misbruik van gemaakt worden. Ook is het nog niet duidelijk aan welke regels virtuele influencers zich moeten houden. Zo zijn ‘echte’ influencers inmiddels wettelijk verplicht om transparant te zijn over betaalde partnerships. Voor virtuele influencers zijn daar nog geen afspraken over.
