Herken en voorkom online pesten

Circa 10 procent van de kinderen en jongeren wordt online gepest. Hoewel de cijfers wat uiteenlopen in de verschillende onderzoeken, kan je er vanuit gaan dat in elke klas meerdere slachtoffers zitten. Hoe kom je erachter of je kind gepest wordt en wat doe je eraan?

Nu de scholen weer zijn begonnen, begint dit probleem voor veel kinderen helaas ook weer: (online) pesten. De mate waarin pestgedrag voorkomt lijkt iets af te nemen, maar sinds de komst van internet zijn er wel nieuwe mogelijkheden om te pesten. In CBS-onderzoek uit 2021 gaf 2,5 procent van de 15 tot 18 jarigen in de afgelopen 12 maanden slachtoffer te zijn geweest van online pesten. Van de leerlingen uit groep 6 tot en met 8 van het basisonderwijs die gepest worden, wordt circa 10 procent online gepest.

Terugkerend gedrag
Online pesten is extra pijnlijk. Waar ‘vroeger’ kinderen er thuis veilig voor waren, kan het nu 24/7 doorgaan. Als we het over pesten hebben, gaat het niet om een incidentele plagerij of ruzie, het is een stelselmatige vorm van agressie. Die kan fysiek, verbaal of psychologisch zijn en de macht is hierbij ongelijk verdeeld. Ook online pesten is terugkerend en gericht op het beschadigen van het slachtoffer.

Vormen van online pesten
Online pesten heeft allerlei vormen. Zo kan het zijn dat je puber ongevraagd uit een WhatsApp-groep wordt gegooid en op die manier wordt buitengesloten, online genegeerd wordt of dat er online juist hatelijk op posts wordt gereageerd. Het kan ook zijn dat er over kinderen geroddeld wordt, gescholden of gedreigd wordt. Of dat er afbeeldingen, al dan niet bewerkt, van kinderen of tieners gedeeld worden. Ook gebeurt het dat de pester een social media-account van een kind hackt.
Op alle (sociale) media waar kinderen en jongeren te vinden zijn, komt pestgedrag voor, zoals: WhatsApp, Snapchat, Instagram, Facebook. Daarbij kan de dader ook nog eens anoniem blijven, door zich te verschuilen achter nepprofielen bijvoorbeeld.

De gevolgen
De gevolgen van pesten kunnen ernstig zijn voor het kind dat gepest wordt, met name als het pesten lange tijd doorgaat. Een kind of puber kan zichzelf eenzaam of depressief voelen en zichzelf minder leuk gaan vinden. Het vertrouwen in leeftijdsgenoten neemt af en kinderen hebben geen zin om naar school te gaan. Daardoor raken deze kinderen meer geïsoleerd. Dat kan er weer voor zorgen dat ze nog meer sombere gevoelens krijgen en soms zelfs zelfmoordgedachten. Op latere leeftijd kunnen gedragsproblemen ontstaan. Maar ook een pester ondervindt met name op de langere termijn negatieve gevolgen van de schijnpopulariteit die hij of zij opbouwt door zijn of haar gedrag.

Wordt jouw kind online gepest?
De belangrijkste tip voor kinderen die gepest worden is: blijf er niet alleen mee rondlopen, praat erover. Maar juist dat is lastig, veel kinderen houden zich stil. Uit schaamte, om hun ouders niet ongerust te maken of uit angst dat het pesten erger wordt.
Hoe kom je erachter of jouw kind online gepest wordt? Let op veranderingen in stemming of gedrag. Het kan zijn dat je kind gestrest is, slechter eet of slaapt of niet meer naar school wil. Het is ook een signaal als een kind of puber social-media-accounts ‘op zwart’ zet.
Probeer – zonder controlerend te worden – op de hoogte te blijven van het online leven van je kind(eren). Vraag bijvoorbeeld eens of ze weleens iets meekrijgen van online pesten. Geef openingen om erover te praten.

Online pesten voorkomen
Voorkomen van online pesten is natuurlijk het beste en het helpt om wat maatregelen te treffen en afspraken te maken rond het online gedrag van je kind(eren).

-        Praat met je kind(eren) over hun online veiligheid.

-        Leg uit dat het belangrijk is gevoelige informatie voor zichzelf te houden en geen wachtwoorden te delen met anderen.

-        Vertel je kinderen geen beelden te delen waarvan ze niet zouden willen dat iedereen ze kan zien. Hoe leuk een vriendschap of verkering ook is, er kan altijd iets misgaan en een boze en impulsieve puber kan dan een hoop schade aanrichten.

-        Praat ook met hen over groepsdruk, manipulatie en chantage zodat ze het eerder doorzien en er niet intrappen.

Wordt je kind online gepest, dan zijn dit de belangrijkste tips:

-        Praat erover, bijvoorbeeld met ouders, docenten of een vertrouwenspersoon.

-        Blokkeer de pesters en reageer nergens meer op.

-        Pest niet terug, dat maakt het alleen maar erger.

Is er sprake van ernstig, langdurig pesten, misschien zelfs bedreiging of stalking, dan kan je aangifte doen. Het is verstandig zo veel mogelijk bewijs te verzamelen. Op de website van de politie leest u er meer over.

Kent je kind een pester?
Tot slot: ook bij online pesten zijn er vaak getuigen. Die doen helaas vaak niets, vooral uit angst zelf het doelwit te worden. Maar juist de omstanders kunnen een verschil maken. Er is voor een kind of jongere soms veel moed en zelfvertrouwen nodig om een pester (publiek) te confronteren. Misschien heeft je kind die moed, maar zo niet dan kan hij of zij het slachtoffer in elk geval op de achtergrond proberen te steunen.

Kijk hier voor meer hulp en advies over online pesten.

Gerelateerde artikelen