Is het echt of nep?
Nepnieuws is misleidende en onjuiste informatie. U kunt het onder meer tegenkomen op internet, sociale media zoals X (voorheen Twitter), Facebook en TikTok of in een appgroep.
In Nederland is het voornaamste doel van nepnieuws om er geld mee te verdienen. Hoe meer mensen op een artikel klikken, hoe meer geld de makers krijgen vanwege de advertenties die in het artikel staan. Mensen maken ook nepnieuws om meningen te beïnvloeden, vooral als er verkiezingen aankomen. Maar er is ook onschuldig nepnieuws dat als grap is bedoeld, zoals de satirische website
Nepnieuws wordt vaak verspreid via nepaccounts. U heeft vast weleens gehoord van bots (robots) of trollenlegers: accounts op sociale media die gecoördineerd nepberichten delen. De Russische staat verspreidt op deze manier
Zo wordt u verleid
Makers van nepnieuws gebruiken veel trucs om uw aandacht te trekken. En om ervoor te zorgen dat u hun verhaal gelooft. Daarom heeft nepnieuws vaak een sensationele, schreeuwende titel: O MY GOD! Speciale berichtgeving! Waarom u dit NIET mag weten! Het nepnieuws gaat bijvoorbeeld over hoe u snel heel veel geld kunt verdienen, van een ernstige ziekte kunt genezen of over complotten die overheden voor u verborgen houden. Met heftige uitspraken en beelden spelen ze in op uw emoties en nieuwsgierigheid.
Deepfakes
De makers van nepnieuws staan niet stil. Ze zijn erg creatief in het gebruik van de nieuwste technologie. De laatste tijd verschijnen er steeds vaker
De gevaren van nepnieuws
Nepnieuws kan tot maatschappelijk onrust leiden. Het kan zelfs een gevaar voor de democratie zijn. Als we onwaarheden als waarheid aannemen, is het erg moeilijk om een weloverwogen, eigen oordeel te vormen. Een belangrijke tactiek van makers van nepnieuws is om mensen tegen elkaar op te zetten. Daarmee hebben ze invloed op de publieke opinie en hoe verschillende groepen in de maatschappij tegen elkaar aankijken.
Dit wordt er tegen nepnieuws gedaan
Journalisten, wetenschappers en vrijwilligers proberen berichten op waarheid te checken. Om u daarover te informeren en te helpen, hebben ze speciale websites opgezet, bijvoorbeeld
Tips: zo herkent u nepnieuws
Waar komt het bericht vandaan?
Bij nepnieuws is vaak niet duidelijk wie het geschreven heeft. Op betrouwbare websites kunt u bij 'Disclaimer' of ‘Over ons’ zien welke organisatie erachter zit en wie de auteur is. Kunt u deze informatie niet vinden? Dat is de kans groot dat u met nepnieuws te maken heeft.
Ziet u het bericht ook ergens anders?
Veel nieuws verschijnt in verschillende media. Ziet u een nieuwsbericht alleen maar op social media en nergens anders in de media? Dan is de kans groot dat u met nepnieuws te maken heeft.
Welke bedoeling heeft de afzender?
Vraag u af welke bedoelingen de schrijver van een bericht heeft. Wil hij een bepaalde groep ergens van overtuigen? Welke politieke, financiële of andere belangen kan de afzender hebben?
Is het de hele waarheid en niets dan de waarheid?
Nepnieuws kan ook waarheden bevatten waardoor u het bericht eerder zult vertrouwen. Lees het hele bericht en controleer of het de hele waarheid is, en niets dan de waarheid.
Gaat het bericht over een onderzoek?
Controleer wie dit gedaan heeft en hoe. Als er maar weinig mensen aan hebben meegedaan, is de kans klein dat hun meningen voor heel Nederland gelden.
Let op de vormgeving
Soms lijkt de vormgeving van nepnieuws op die van bekende nieuwssites. U ziet bijvoorbeeld het
Check waar de foto’s en video’s vandaan komen
Bij nepnieuws staan vaak foto’s die zijn bewerkt of bij een ander nieuwsbericht horen. U kunt een foto controleren op internet, bijvoorbeeld via Google Afbeeldingen.
Deepfake-video’s kunt u