Veilig realtime data uitwisselen als digitale stad: dit zijn de 3 stappen

Gemeentes verzamelen al jaren veel data, met als ultiem doel: effectiever maatschappelijke opgaven oppakken. En dat is goed nieuws, want data is een krachtige katalysator op weg naar een slimme digitale stad, waarmee je effectief oplossingen kunt bieden voor de grote maatschappelijke opgaven. Maar hoewel gemeentes over steeds meer datapunten beschikken, ontbreekt de samenhang tussen die datapunten doorgaans. Zonde, want daardoor blijft veel potentieel onbenut. Wil je data uit kunnen wisselen, niet alleen binnen domeinen, maar ook met inwoners en bedrijven, dan vraagt dat om een gemeentelijke datahuishouding die op orde is.

1. Vertrouwensbasis

Effectieve datadeling vraagt allereerst om vertrouwen, zowel intern als extern. Daarnaast ook om duidelijke afspraken en een infrastructuur die samenwerking mogelijk maakt, zónder controle te verliezen. Dat doe je bijvoorbeeld door standaarden in te stellen voor veilige gegevensuitwisseling en door eigenaarschap in ecosystemen te erkennen (zie stap 2 en 3). Zo werk je toe naar effectieve datadeling en kan je data daadwerkelijk gaan inzetten als strategisch hulpmiddel voor daadkrachtig beleid én dienstverlening.

2. Werken met standaarden

Technologie als streaming data maakt het mogelijk om informatie in een gestandaardiseerd en schaalbaar formaat beschikbaar te stellen. Zo krijg je sneller en betrouwbaarder inzicht in actuele situaties, zoals verkeersstromen of luchtkwaliteit, zelfs realtime. Bovendien helpen deze standaarden de samenwerking over domeinen en systemen heen te verbeteren.

Belangrijke voorwaarden om met standaarden te werken, zijn duidelijke afspraken met partners die publieke waarden respecteren. Bijvoorbeeld over:

• Bestuurlijk eigenaarschap met heldere mandaten en regie
• Eigenaarschap van data: de toegang tot data, het gebruik en de verwerking
• Organisatie-inrichting met rollen als privacy officer, data steward en architect

Als gemeente hoef je niet alles zelf te doen, maar wél de regie te voeren. Zeker als het gaat om data die ontstaan in de publieke ruimte, of via publieke taken. Regie voeren betekent hier dat je kan herkennen wie eigenaar is van welke data. Dat je regelt dat data veilig en verantwoord gedeeld kunnen worden en dat je zorgt voor duidelijke toegang en gebruiksrechten.

3. Naar een federatief en veilig ecosysteem

In ecosystemen waarin gemeentes, bedrijven, kennisinstellingen en inwoners samenwerken, zijn federatieve modellen gewenst en noodzakelijk – alleen al vanwege wet- en regelgeving. Dit zijn samenwerkingsmodellen waarin data decentraal blijven, maar wél gedeeld worden via heldere afspraken.

Daarvoor is het noodzakelijk om binnen je eigen gemeente slimme digitale initiatieven te verbinden, zoals op het gebied van mobiliteit, verlichting of afvalinzameling. Door die initiatieven te verbinden en onderdeel te maken van het reguliere beleid en beheer, ontstaat inzicht in datastromen en ruimte voor hergebruik van data. En bovenal voor bredere samenwerking en data-uitwisseling in ecosystemen.

Model voor samenwerking in ecosysteem

Heb je deze stappen eenmaal doorlopen, dan wordt de ambitie van ‘de digitale stad’ steeds meer realiteit. Je hebt een datahuishouding waar je regie en controle over hebt. Je data zijn veilig én kan je uitwisselen met samenwerkingspartners, zodat jullie samen maatschappelijke opgaven kunnen realiseren. In ons visiepaper ‘Van data naar daadkracht’ ontdek je hoe je daar komt. Zo vind je in het visiepaper een model van een ecosysteem dat je kan helpen om maatschappelijke opgaven datagedreven, duurzaam en inclusief aan te pakken.

Ontdek hoe je groeit als slimme stad

In ons visiepaper ‘Van data naar daadkracht’ ontdek je hoe je een stevig digitaal fundament neerzet, zodat je versnippering voorkomt en samenhang versterkt. En hoe je vervolgens data op een veilige manier kunt uitwisselen.