Dat die risico’s niet theoretisch zijn, blijkt wel uit de cijfers: wereldwijd vinden er volgens schattingen tussen de 750.000 en 850.000 aanvalspogingen per dag plaats op IoT-apparaten. Vaak zijn dat geautomatiseerde scans die dag en nacht zoeken naar een ingang. Volgens Gartner kost een geslaagde aanval organisaties gemiddeld €280.000, met uitschieters die oplopen tot meerdere miljoenen. Stevige IoT-security is dus geen luxe, maar een noodzaak om risico’s beheersbaar te houden.
Wat is IoT-security?
IoT-security komt neer op 3 kernwaarden: beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid. Dat betekent dat apparaten en data altijd bereikbaar zijn, informatie klopt en gevoelige gegevens veilig worden behandeld.
Dat klinkt misschien abstract, maar de praktijk laat zien waarom dit zo belangrijk is. IoT wordt namelijk steeds vaker ingezet in kritieke toepassingen. Denk hierbij aan medische apparatuur in de zorg of slimme verkeerslichten. Naarmate het aantal verbonden apparaten groeit, groeit ook de impact van een hack. Precies daardoor wordt IoT een steeds interessanter doelwit voor cybercriminelen.
Wat zijn de uitdagingen van IoT-security?
Waarom worstelen zoveel organisaties met IoT-security? Dat komt vooral door de volgende 5 uitdagingen:
1. Complexiteit van de keten
IoT bestaat uit meerdere schakels: apparaten, verbindingen, dataopslag en software. Zodra één van die schakels kwetsbaar is, kan dat het hele systeem raken. Je kan bijvoorbeeld een sensor uitstekend beveiligen, maar als de data daarna onversleuteld via een open wifi-netwerk worden verstuurd, staat de achterdeur alsnog open en kunnen aanvallers eenvoudig binnendringen.
2. Achteraf beveiligen maakt kwetsbaar
Veel projecten starten met de focus op functionaliteit: wat levert het op en hoe snel kunnen we het implementeren? Beveiliging wordt vaak pas later toegevoegd, waardoor oplossingen kwetsbaarder en uiteindelijk ook duurder uitpakken. Door vanaf het begin beveiligingseisen mee te nemen in keuzes rond hardware, software en leveranciers, bouw je een systeem dat zowel schaalbaar als veilig is.
3. Digitale én fysieke risico’s
De risico’s zijn vaak groter dan organisaties beseffen. Valt een pinapparaat uit, dan ligt meteen de hele kassa stil. Wordt de communicatie van slimme verkeerslichten verstoord, dan leidt dit direct tot gevaarlijke situaties. Als een hacker een verbonden insulinepomp of hartmonitor verkeerd aanstuurt, heeft dat directe gevolgen voor de gezondheid van patiënten. Het kan ook leiden tot verstoring of zelfs een ingang naar je IT-systemen.
4. Menselijke factor en kennisgebrek
Veel kwetsbaarheden ontstaan simpelweg door gebruikersgedrag. Waar het bij andere systemen vanzelfsprekend is om maatregelen te nemen, wordt dat bij IoT vaak vergeten. Apparaten blijven bijvoorbeeld draaien met standaardinstellingen of zonder sterk wachtwoord. Zo krijgen aanvallers vrij spel. Daarom zijn bewustwording en training minstens zo belangrijk als de techniek zelf.
5. Nieuwe wetgeving
De regelgeving rond IoT en data wordt steeds strenger. De Data Act en AVG leggen de nadruk op privacy en eerlijk datagebruik, terwijl de nieuwe RED (Radio Equipment Directive) specifiek gaat over cyberbeveiliging van apparaten. Dat betekent dat organisaties straks niet alleen hun IoT-omgeving technisch veilig moeten inrichten (RED), maar ook zorgvuldig en transparant moeten omgaan met het verwerken en delen van gegevens (Data Act en AVG).
Meer weten over de Data Act? In onze
Praktische richtlijnen voor IoT-security
Gelukkig zijn er duidelijke stappen die je vandaag al kan zetten. Met deze richtlijnen kan elke organisatie vandaag al veiliger werken met IoT:
1. Zet en houd IoT-security op de agenda
Security is geen bijzaak. Bespreek het al bij de start van een IoT-project en haal er meteen de juiste kennis bij, zoals vanuit IT en security. Denk bijvoorbeeld aan het selecteren van apparaten die standaard encryptie ondersteunen, het opstellen van duidelijke afspraken over wachtwoordbeheer of het meenemen van beveiligingseisen in de aanbesteding. Op die manier groeit security vanzelf mee met het project en voorkom je kostbare aanpassingen achteraf.
2. Kijk naar de hele keten
Een keten is zo sterk als de zwakste schakel. Beveiliging stopt dus niet bij het apparaat zelf, maar omvat ook de verbindingen, de opslag en het platform. Zo kan een goed beveiligde tracker alsnog risico’s opleveren als de gegevens onbeveiligd in de cloud belanden, of wanneer het platform achterloopt met software-updates.
3. Beveilig fysiek én digitaal
Beveiliging draait niet alleen om wachtwoorden en firewalls. Ook fysieke toegang speelt een grote rol: een onbevoegde in je magazijn kan net zo veel schade aanrichten als een hacker online. Zo kan iemand een slimme meter aanpassen om het energieverbruik te manipuleren. Of een sensor in een fabriek ontregelen waardoor de productie stilvalt. En bij een tracker op een trailer kan sabotage ervoor zorgen dat de lading onzichtbaar wordt en makkelijker verdwijnt. Door al in het ontwerp rekening te houden met de fysieke omgeving, verklein je de kans op misbruik. Denk aan sensoren die buiten bereik worden gemonteerd, apparaten die in een afgesloten kast staan of systemen waarvoor fysieke toegang alleen mogelijk is met een sleutel of pas.
4. Blijf verbeteren
Technologie en dreigingen staan nooit stil. Wat vandaag veilig lijkt, kan morgen alweer verouderd zijn. Zie IoT-security daarom als een continu proces: voer regelmatig updates uit, monitor afwijkend gedrag en laat je omgeving periodiek testen door een externe partij. Zo blijf je voorbereid op nieuwe risico’s.
Meer weten
Wil je meer weten over IoT-security? Download dan dit