Nederlanders zijn bezorgd het slachtoffer te worden van (online) fraude. Die angst is niet onterecht. De Fraudehelpdesk zag het aantal meldingen van fraude afgelopen jaar sterk stijgen.
Vier op de vijf Nederlanders ontvingen in de afgelopen 12 maanden een phishingmail. Een e-mail waarmee criminelen toegang proberen te krijgen tot bijvoorbeeld uw bankrekening of waarmee malware – schadelijke software – op uw computer wordt geïnstalleerd. Dat blijkt uit het Cybersecurity Onderzoek Veilig Online 2021. Slechts 30 procent van de Nederlanders die te maken hadden met fraude deed daarvan melding. De aangewezen instantie om fraude te melden is de Fraudehelpdesk. Sinds 2011 worden hier alle meldingen uit Nederland verzameld en krijgen mensen advies over wat te doen. We spraken een van de medewerkers, Tanya Wijngaarde.
Hoe kunnen mensen fraude melden bij de Fraudehelpdesk?
“Allereerst via ons uitgebreide webformulier en via ons callcenter (088-7867372). Vervolgens kijken we wat er precies aan de hand is. De medewerker vertelt vervolgens wat eventuele risico’s zijn en wat u het beste kunt doen. Daarnaast is er een speciaal e-mailadres voor malware- en phishingmails (valse-email@fraudehelpdesk.nl).”
Nadeel is dat u geen aankoopbescherming heeft. De verkoper mag zelf bepalen of hij de klant wil laten betalen voor het gebruik van iDEAL. Meestal is het voor de klant gratis, maar niet altijd.
iDeal zegt in haar privacyverklaring dat persoonsgegevens volgens de wet- en regelgeving worden verwerkt. En dat de bedrijven waarmee ze samenwerken worden verplicht om uw privacy te respecteren. Ook zegt iDeal geen persoonsgegevens te verkopen aan derden.
Lees hier de volledige privacyverklaring van iDeal.
Hoeveel meldingen krijgen jullie gemiddeld per jaar?
“In 2020 kregen we 110.000 meldingen. Daarvan waren er 75.000 van mensen die wel met fraude te maken hadden, maar nog geen schade hadden geleden. Daar kwamen nog zo’n 300.000 meldingen bij van phishingmails.”
Hoe zit het met het aantal meldingen in 2021?
“We zien een duidelijke toename van het aantal meldingen. In 2020 kregen we bijvoorbeeld 419 meldingen van beleggingsfraude. Begin december 2021 zaten we al op 547 meldingen. Dat is 30 procent meer. Het aantal meldingen van fraude door webwinkels was vorig jaar 4800. Begin december zaten we al op 5700, een groei van bijna 20 procent.”
We werken meer thuis. Leidt dat tot meer onlinefraude?
“Dat zou ik zo niet willen zeggen. Maar doordat we meer thuiswerken zijn we meer online gaan kopen. Het aantal meldingen over valse webwinkels is bijvoorbeeld flink gestegen. U bestelt iets en krijgt niets geleverd. Mijn advies is: wees voorzichtig met webwinkels die u niet kent. Check bijvoorbeeld hoe lang een webwinkel al bestaat via SIDN. Is dat pas heel kort, wees dan op uw hoede. Betaal als het kan achteraf. En lees reviews. Die geven vaak ook een goed beeld of een webwinkel betrouwbaar is.”
Welke fraudes worden veel gemeld?
“We krijgen al enkele jaren veel meldingen van hulpverzoeken via WhatsApp. Een oplichter doet zich dan vaak voor als zoon of dochter en appt bijvoorbeeld: ‘hé pa, ik heb een nieuw nummer’. En daarna iets als ‘ik moet mijn huur overmaken maar mijn bankapp doet het niet. Kun je het even voorschieten?’ In 2020 kregen we ruim 12.000 meldingen, een vervijfvoudiging ten opzichte van het jaar daarvoor. In 2021 staat de teller tot nu toe op een kleine 9.000.”
Wat is de nieuwste vorm van fraude?
“We hebben dit jaar al 9.500 meldingen van Nederlanders die gebeld worden namens de ‘National Police’ en ‘Dutch Supreme Court’ (de Hoge Raad der Nederlanden). Als u opneemt hoort u een Engels gesproken bandje waarin bijvoorbeeld gezegd wordt dat er een arrestatiebevel tegen u is uitgevaardigd. Uiteraard zijn het oplichters, die proberen achter persoonlijke gegevens te komen of geld afhandig willen maken.”
Wat is de financiële schade bij fraude?
“Dat verschilt. Maar bij beleggingsfraude praat je over gemiddeld meer dan 30.000 euro per geval. Ook bij datingfraude gaat het vaak om dit soort bedragen. En dat geld ben je meestal ook écht kwijt. Dat is anders bij bankfraude. Dan word je gebeld door iemand die zich voordoet als een medewerker van je bank. Het gaat heel geraffineerd. De beller geeft de indruk veel over u te weten, waardoor ú sneller denkt dat het inderdaad iemand van de bank is. Doel van deze oplichters is soms dat u een gebruikersnaam en wachtwoord geeft. Vervolgens trekken ze uw rekening leeg. Meestal vragen ze je het geld zelf over te maken naar een ‘veilige rekening’, waarbij mensen vaak al hun spaargeld overmaken naar een oplichter. In die gevallen heeft u een kans dat uw bank de schade (deels) vergoedt.”
Waarom maken oplichters ook nog steeds gebruik van sms? Dat gebruikt toch bijna niemand meer?
“Bij sms kan de afzender zichzelf nog makkelijker maskeren dan bij e-mail en WhatsApp. Het is dus moeilijker te zien dat je met een oplichter te maken hebt. Een vorm van sms-fraude is het bericht dat je pakketje onderweg is. Je moet dan op een link klikken om te kijken wanneer de bezorger aan je deur is. Met die link wordt dan meestal malware op je telefoon geïnstalleerd.”
7 op de 10 Nederlanders maakt geen melding van vermeende fraude. Wat vind je daarvan?
“Dat is jammer. Hoe meer meldingen we krijgen, hoe beter we in beeld hebben hoe groot het probleem is. Maar ook zien we dan sneller welke trends er zijn. En welke nieuwe manieren criminelen bedenken om mensen te misleiden. Daarmee kunnen we andere mensen dan sneller waarschuwen, bijvoorbeeld via social media.”
Fraude melden
Online shoppen: fraudehelpdesk.nl/fraude-cat/online-shopping/
Datingfraude: fraudehelpdesk.nl/fraude-cat/liefde/
Rare telefoontjes en WhatsAppfraude: fraudehelpdesk.nl/fraude-cat/telefoon/
Fraude via e-mail: fraudehelpdesk.nl/fraude-cat/mail/
Malware- en phishingmails doorsturen: fraudehelpdesk.nl/valse-e-mail-melden/
Mijn gegevens zijn in verkeerde handen gevallen: fraudehelpdesk.nl/fraude-cat/phishing/
