Met zijn specialisme had hij voor het grote geld kunnen gaan. Maar Dick den Hertog zet zich liever in voor grote problemen. Zijn organisatie ‘Analytics for a Better World’ laat computers rekenen hoe de aarde iets schoner en leefbaarder kan.
Wat doen jullie?
“Kort gezegd zoeken we naar oplossingen voor maatschappelijke problemen. Dat doen we door met de computer enorme bergen data te analyseren. Data-analyse en algoritmes: het is waar slimme koppen bij bedrijven als Google en Microsoft enorm veel geld mee verdienen. Bij ons werken ook slimme koppen, alleen zetten zij hun specialisme liever in om de wereld iets beter te maken. We zijn geen commercieel bedrijf maar een instelling binnen de Universiteit van Amsterdam. Dat is ook onze grootste sponsor, samen met Ortec.”
Geef eens een voorbeeld?
“Op Oost-Timor waren te weinige gezondheidscentra waardoor veel mensen, vaak ziek, te ver moesten lopen om hulp te krijgen. Bijna veertig procent van de bewoners woonde verder dan vijf kilometer van een huisartsenpost. Het doel was dat negentig procent van de mensen binnen vijf kilometer van een gezondheidscentrum zou wonen. Waar op Oost-Timor moesten dan nieuwe centra worden geopend? Dat hebben we de computer laten uitrekenen op basis van onder meer luchtfoto’s, stratenplannen, looproutes en gegevens over waar mensen wonen.”
Werken jullie veel in ontwikkelingslanden?
“Ja. We worden vaak gevraagd door goededoelenorganisaties ter plekke. In Nairobi stapelde in bepaalde krottenwijken het afval zich op. We hebben berekend wat de beste plekken zouden zijn om afvalcontainers neer te zetten. Enerzijds dichtbij mensen zodat ze niet ver hoeven te lopen, anderzijds goed bereikbaar voor vuilniswagens. Algoritmes zijn onder meer goed in het doorzoeken en combineren van heel van data, zodat je kunt laten uitrekenen wat de meest optimale situatie is.”
Je hebt het over algoritmes. Wat zijn dat?
“Je kunt een algoritme vergelijken met een recept in een kookboek. Stap voor stap vertelt het algoritme wat de computer moet doen. Algoritmes bestaan al heel lang, maar met de huidige snelle computers worden ze steeds beter en slimmer, waardoor ook ingewikkeldere problemen opgelost kunnen worden.”
Waar zijn algoritmes met name goed in?
“Ze kunnen heel goed uitrekenen wat de optimale, meest efficiënte situatie is. Met een algoritme kun je bijvoorbeeld heel goed een planning maken, een rittenschema voor pakketbezorgers, maar ook de beste locaties voor gezondheidscentra. We denken nu na over het optimaliseren van de locaties van cholerabehandelcentra in Zuid-Soedan. Vietnam hebben we geholpen met het vinden van de beste plekken voor centra voor mensen met een beroerte, Nepal met covid-testcenters, Armenië met ziekenhuizen en Soedan met waterbronnen.”
Op welke oplossing bent u het meest trots?
“Onze samenwerking met The Ocean Cleanup vind ik heel erg mooi. Deze organisatie, opgericht door een Nederlander, vist plastic uit de oceaan. Dat gebeurt onder andere tussen Californië en Hawaï, een gebied dat drie keer zo groot is als Frankrijk. Op basis van onder andere gegevens over zeestromen kun je uitrekenen waar het meeste plastic zich ophoopt. Met een algoritme kunnen we een optimale vaarroute maken. Bij slecht weer kon er, vanwege de veiligheid, niet gevaren worden. Door de vaarroute aan de weersverwachting te koppelen kan het schip om het slechte weer heen varen. Daardoor kan in de zomer nu vijftig procent meer plastic uit zee gevist worden en in de winter zelfs negentig procent.”
Werken jullie ook voor andere Nederlandse organisaties?
“Ja, zo hebben we onder meer een project gedaan met bloedbank Sanquin. Donoren geven bloed en dat moet zo snel mogelijk naar de ziekenhuizen waar het bloed nodig is. Dat is echt iets wat een algoritme kan uitrekenen.”
Kun je met algoritmes ook duurzaamheid bevorderen?
“In ons vakgebied wordt heel veel gedaan aan het optimaliseren van ritten zodat er minder CO2 uitgestoten wordt. Of denk aan het optimaliseren van de infrastructuur voor waterstof, hoe je zonnestroom optimaal gebruikt en op het net krijgt. Maar daar houden wij ons eigenlijk niet mee bezig. Dit is namelijk iets wat al door commerciële bedrijven wordt opgepakt.”
Je bent nu in Boston. Wat doe je daar?
“Ik geef hier een aantal weken les aan de universiteit MIT. Het vak heet ‘analytics for a better world’. Dat lesgeven vind ik fantastisch om te doen. De studenten zijn enorm enthousiast. Ik merk bij deze generatie dat het ze niet alleen om veel geld verdienen gaat, maar dat ze zich zorgen maken en iets willen doen om de wereld een stukje beter te maken. Dat is ook mijn drijfveer.’
Dick den Hertog (1967) studeerde wiskunde in Delft. Hij is hoogleraar Operations Research aan de Universiteit van Amsterdam. In 2022 richtte hij samen met de Amerikaan Dimitris Bertsimas Analytics for a Better World op.
