Technologie in de veehouderij

Hoeve Rosa ligt aan een landelijke weg in Sevenum, Noord-Limburg. De hoeve uit 1910 oogt monumentaal tussen de weilanden en maïsvelden. Maar schijn bedriegt. Want achter de hoeve ligt een hypermodern veehouderijbedrijf. Waar automatisering op hoog niveau is doorgevoerd. Waar boer Fons Kersten stuurt op basis van elektronische data. En waar op innovatieve wijze wordt ondernomen.

Technologie op het erf

‘Er is veel veranderd op het boerenerf,’ vertelt Kersten. ‘In 2000 namen wij Hoeve Rosa over. Toen molken we honderd koeien. Dat zijn er nu tweehonderd. Met dezelfde arbeidsbehoefte en in dezelfde tijd. Hoe dat lukt? Door alle hulpmiddelen die we tegenwoordig hebben.’

Arbeid

Van alles is geautomatiseerd. Zo melkt Kersten zijn koeien niet meer. Nee, de koeien melken zichzelf. Met de drie melkrobots die in de stal staan. Koeien kunnen die zelf opzoeken als ze gemolken willen worden. Dat is gemiddeld drie keer per dag. De melkrobot is diervriendelijk en geeft niet alleen de koe, maar ook de boer meer vrijheid. Want hij hoeft ’s ochtends niet meer extreem vroeg op voor het melken. En ook het eind van de middag, voorheen het tweede melktijdstip, kan hij besteden aan andere belangrijke zaken.

Wie even goed rondkijkt op Hoeve Rosa ziet dat de melkrobots nog een paar elektronische collega´s hebben. De mestrobot bijvoorbeeld, die twaalf uur per dag letterlijk rond schuift om de roosters schoon te houden. En de voerrobot, een volledig geautomatiseerd voersysteem dat de koeien meerdere malen per dag vers eten brengt. De robots nemen Kersten inmiddels een groot deel van het fysieke werk uit handen. Dat is voordelig voor de boer, maar ook voor de koeien. ‘Door de automatisering hebben we meer tijd om individuele aandacht te schenken aan de koe,’ vertelt Kersten.

Genetica

Technologie is ook belangrijk als het gaat om rundveeverbetering. Hiervoor zijn geavanceerde vruchtbaarheidstrajecten opgezet, op basis van ICT. Ook op het gebied van genetica zijn er innovaties. Zo wordt er steeds meer gebruik gemaakt van genomic selection, een technologie waarmee de erfelijke aanleg van een kalf al op jonge leeftijd kan worden vastgesteld. Men bestudeert in één keer heel veel verschillende stukjes DNA die informatie geven over specifieke erfelijke eigenschappen. Dit met het doel nuttige informatie te halen uit de enorme hoeveelheid data. Met deze techniek kunnen veehouders voortbouwen op de gunstige eigenschappen van hun veestapel, terwijl ze de verbeterpunten beter in beeld krijgen.

Informatie

Tot slot is naast traditionele arbeid en genetica ook informatie geautomatiseerd. Kersten maakt bij het besturen van zijn bedrijf gebruik van allerlei statistieken en elektronisch verkregen data. Deze data geven hem belangrijke managementondersteunende informatie. Hiermee kan hij bijvoorbeeld de hoeveelheid melk, de kwaliteit daarvan en de gezondheid van zijn koeien in de gaten houden en optimaliseren. Kersten is enthousiast over werken met elektronische data: ‘Als je alle data omzet in goede, bruikbare informatie en advies leidt dat tot een beter technisch resultaat van de koeien, en uiteindelijk tot een beter financieel resultaat van het bedrijf.’

Specialist in informatieproducten

Veehouderijen als Hoeve Rosa varen tegenwoordig sterk op data. Het halen van relevante informatie uit data en het formuleren van advies op basis daarvan is een vak apart. Voor een deel verwerkt Kersten de data over zijn veestapel zelf. Maar een groot deel van het werk laat hij over aan een specialist op dat gebied: CRV. CRV is een Nederlands-Vlaamse boerencoöperatie die professionele melk- en vleesveehouders helpt bij het verbeteren van hun veestapel en hun bedrijfsvoering. Naast fokkerijproducten en diensten rond de koe biedt CRV vele informatieproducten. Zo verzamelt CRV data rond afstamming, melkproductie, vruchtbaarheid, gezondheid en mineralenhuishouding. Op basis van deze data krijgen boeren gedetailleerd inzicht in hun bedrijfsvoering en kunnen ze sturen op een gezonde, efficiënte veestapel met een lange levensduur. Waar nodig levert CRV advies op maat.

Sensoren in de stal

Hoe komt CRV aan de juiste data, en wat doet men er precies mee? Joop Kersten, CFO van CRV legt uit: ‘Iedereen praat over Internet of Things. Ook op het boerenerf zie je dat er steeds meer gebruik wordt gemaakt van Smart Farming: sensortechnologie.’ Sensoren zitten bijvoorbeeld in de melkrobots, de mestrobot, bij de koe zelf en elders in de stal. Met deze sensoren kunnen veehouders een schat aan data over hun koeien verzamelen. Over wat ze eten. Hoe ze bewegen. Hoeveel melk ze geven, en welke samenstelling die melk heeft. Of over het moment waarop ze vruchtbaar zijn. Maar data alleen leveren nog geen bruikbare kennis op. Om er echt iets slims over te kunnen zeggen moet je er informatie van maken. En dat doet CRV. Joop Kersten: ‘Wij verwerken de data die we zelf meten, of die vanuit de sensoren beschikbaar komen, en waarderen ze op voor de boer. We analyseren de data en geven de veehouder informatie die hij kan gebruiken als managementondersteuning.’ Door data handig te combineren en deze schematisch in beeld te brengen, geeft CRV de veehouder scherp inzicht in de vruchtbaarheid, de gezondheid en de voeding van zijn koeien. Als de data bijvoorbeeld aangeven dat een van de koeien weinig beweegt, terwijl de samenstelling van de melk afwijkt, kan dat wijzen op ziekte. De veehouder weet zo welke dieren hij in de gaten moet houden en kan met bijvoorbeeld een dierenarts, een voedingsexpert of met een CRV-adviseur overleggen welke maatregelen er genomen kunnen worden. Sensoren, gekoppeld aan een goed softwaresysteem met professionele beheerders helpen de boer zo om aandacht te geven aan de koe die het nodig heeft.

Mobiele devices

‘Ook digitale hulpmiddelen zijn essentieel voor dataverzameling,’ stelt Els van Eekelen, Manager IT/CIO bij CRV. ‘Die hulpmiddelen moeten we volledig kunnen managen. Onze buitendienst is dan ook met mobiele devices op het erf te vinden.’ Haar collega, inspecteur Henk Lutke-Willink, vult aan: ‘Mobiele devices zijn heel handig om je data sneller naar het bedrijf te krijgen, maar ook om die data, als je voor inspectie op de boerderij bent, ter plekke te gebruiken voor een stukje advisering.’

Zonder ICT geen innovatie

Wat is de rol van ICT bij de activiteiten van CRV? ‘Voor ons en voor onze klanten is de continuïteit, beschikbaarheid en schaalbaarheid van ICT van levensbelang,’ geeft Van Eekelen aan. ‘Als de ICT niet functioneert hebben we direct 20.000 ontevreden klanten. Het aantal beschikbare data wordt steeds groter, en moet toegankelijk zijn voor een goede verwerking. Dat is belangrijk voor de innovatiekracht van CRV, en dus ook van het boerenbedrijf. ICT staat aan de basis van veeverbetering. In de genetica ligt het innovatietempo hoog, ook bij ons. Zonder ICT zouden we dat tempo niet kunnen volhouden.’

Hoge eisen

Van Eekelen: ‘Wij stellen zeer hoge eisen aan onze ICT-dienstverlening. We opereren wereldwijd, dus ICT moet 24x7, letterlijk dag en nacht, beschikbaar zijn. Een breed pakket vinden we erg belangrijk, dat voorkomt dat we versnipperd moeten outsourcen. Verder hechten we zeer aan een goede samenwerking. Het is fijn als de ICT-dienstverlener echt meedenkt. En uiteraard moet de prijs-kwaliteitverhouding in orde zijn. Onze ICT-partner is KPN. KPN biedt ons het gewenste compleet geïntegreerde pakket aan diensten. We nemen zowel de datacommunicatie, inclusief de mobiele communicatie in het veld, als de datacenterinrichting af. We hebben via KPN een utility hostingoplossing die de dataverwerking mogelijk maakt, en daarmee onze dienstverlening aan de veehouder. Enorm handig en precies wat we nodig hebben. Want hierdoor kunnen al onze mensen, vertegenwoordigers, monsternemers, inspecteurs, inseminatoren en routerijders, hun werkzaamheden uitvoeren via hun laptop, iPad of smartphone. Waar ze ook zijn. De omgeving is 24 uur per dag, 7 dagen in de week beschikbaar.’

Een ICT-partner die meebeweegt

‘Ook met het oog op de toekomst is het belangrijk dat een ICT-partner meedenkt,’ geeft Joop Kersten aan. ‘We gaan steeds meer data verzamelen en dan is het belangrijk dat je wat met die data kunt doen. Dat je met de juiste partner aan tafel zit om voorop te blijven lopen op technologisch gebied. Op die manier zal onze datastrategie steeds slimmer worden. Dat leidt tot verdere innovaties binnen de gehele keten. En dat biedt weer kansen om nieuwe eigenschappen voor de volgende veestapel te ontsluiten. Onze ICT-partner begrijpt dat gelukkig heel goed. We werken met alle vertrouwen aan de benodigde ICT-structuur: een die meebeweegt met deze ontwikkelingen.’

Voordelen

Terug naar de veehouder. Wat vindt hij belangrijk bij dataverwerking en ICT? Betrouwbaarheid en kwaliteit, daar draait het om voor boer Fons Kersten. Hij kan zelf ook data invoeren over zijn veestapel. Dat doet hij in een cloud via een portal. Zijn hele veestapel staat in die cloud. Als er een nieuw kalf wordt geboren kan hij dat gewoon zelf registreren. Verder heeft hij via een speciaal systeem online overzicht en inzicht in allerlei zaken binnen zijn stal. Op basis van de verzamelde data.

Kersten is erg tevreden over deze werkwijze en de dienstverlening door CRV: ‘Je kunt efficiënter werken, want je weet waar je op kunt en moet sturen. Dat geeft meer rust en je houdt bovendien tijd over. Die tijd kan ik gebruiken om aandacht te schenken aan de koeien die het nodig hebben. En met deze werkwijze heb je als boer, ook niet onbelangrijk, meer tijd voor een goed sociaal leven!’

Ook de dieren hebben baat bij sturen op basis van informatie. Elke koe krijgt een behandeling op maat, omdat de boer gedragspatronen per dier in kaart kan brengen. Problemen worden eerder gesignaleerd, waardoor ze sneller en beter kunnen worden opgelost. Dat bevordert de gezondheid van de dieren. En dat is weer goed voor de boer. Want koeien die gezond zijn geven meer melk, betere melk en betere nakomelingen. Technologische mogelijkheden zoals geïntegreerde ICT-diensten versterken dat effect, nu en in de toekomst. Door nieuwe technologische ontwikkelingen zal iedere generatie koeien weer een betere worden.