Wakker worden! Het wordt echt tijd. Niet wachten op de wekker, want het is al zover. Radicale innovatie; echt anders durven doen. En toegeven dat wat er nu is, niet werkt. Durven luisteren naar mensen die je niet begrijpt.
Het is maandagochtend, half elf. De zon schijnt mooi naar binnen en in het Haagse hoofdkantoor van KPN ('TP5' in de volksmond) zitten we bij de receptie met z’n drieën aan tafel achter een lekkere kop koffie. Arthur van de Graaf, Marco van Gelder (KPN) en ikzelf.
Ruim een week geleden ontmoette ik Arthur voor het eerst. In een heel andere setting in de kelders van een kerk in Amsterdam met allerlei creatievelingen en andere vrije denkers. Ter voorbereiding op het Beyond Festival (Imagine the Unknown, hoe toepasselijk). Vandaag praten we verder over werk en zo. Marco en Arthur gaan in gesprek en ik schrijf mee.
Na een glansrijke carrière van 18 jaar bij de ABN AMRO gooide hij het roer om. Geen B&B in de Provence, maar werk doen wat er toe doet, op een manier waar hij echt achter staat. Vanuit het geloof dat het anders kan, gewoon anders gaan DOEN. Dat DOEN is ook wel zijn ding. Geen mooie praat, maar daden. Zijn kinderen hadden een belangrijk aandeel in deze ommezwaai, of waren misschien wel de aanleiding. Ook de dreigende ‘state of terminal seriousness’ speelde mee. Toen hij aan zijn kinderen vroeg wat ze later wilden worden, vertelden ze enthousiast ‘bankdirecteur’(net als papa). 'Als ouders geven we onze kinderen het voorbeeld, maar dat is niet perse het goede voorbeeld.' En (daarom) in plaats van ze mee te nemen in het corporate wereldje, huurde hij een leeg kantoor, zette daar een groot bureau in en gaf de kinderen een plek om ‘directeur’ te zijn.
Worden wat je leuk vindt. Daar gaat het om. En dus moet je uitvinden wie je bent, want dan weet je ook waar je toegevoegde waarde en een mogelijk beter bij jou passend verdienmodel zit.
Zijn manier van werken is onorthodox. En daarmee zet hij anderen aan het denken. Hij adviseert en doet dingen voor organisaties, overheden, instellingen. Maar laat zich pas betalen als zijn klant tevreden is (een 8 of hoger), en anders niet. Dat durft hij wel aan. Want resultaat is voor hem net zo belangrijk als voor de klant. En om elkaar goed te begrijpen, blijf je met elkaar in gesprek. Geen verrassingen en iets waar beide partijen blij mee zijn. Een mooie werkinstelling. Ja, zo kan het dus ook!
Minder werken
Toen hij het anders ging doen, las hij het boek van Tim Ferris: The 4-hour workweek. Niet om perse minder te werken, maar het kan wel. Want, zo vertelt Arthur, stel je zelf vier vragen:
- Hoe voel ik me?
- Waar ben ik mee bezig?
- Waar loop ik tegenaan?
- Wat gaat echt helpen?
En zo leer je om met minder inspanning meer te bereiken. Dus kun je minder werken. Sowieso een prima idee, want als we vooruit kijken, dan is er gewoon niet genoeg werk voor iedereen. Vanuit dat oogpunt is hij ook geïnteresseerd in het basisinkomen.
Onderwijs, Gig Economy en Civic Funding
Hij houdt zich bezig met het werk van morgen. Met drie focusgebieden. Het begint bij onderwijs (dat is dus 1), bij de kinderen die de ‘werkers’ van morgen worden. Het huidig onderwijssysteem is echt aan vernieuwing toe. Het stamt nog uit de tijd waarin alles draaide om landbouw en fabrieken. Arthur vraagt “Weet je waarom we in de zomer een grote vakantie hebben?” Goh, nooit zo over nagedacht. Het antwoord is simpel en shokking. “Omdat de kinderen vroeger moesten helpen met oogsten.” Jeez, we zijn al ruim een eeuw verder, maar het systeem is niet aangepast. “We moeten kinderen niet net als puddinkjes in vorm proberen te houden, maar ze juist helpen om hun talent te ontdekken. Vanuit Scoover biedt hij kinderen van 7 tot 14 jaar een veilige plek waar ze de ruimte krijgen om hun talenten te ontdekken, toe te passen en te ontwikkelen. Waar ze leren om de essentiële vraag ‘waarom’ te (blijven) stellen. En met aandacht voor dingen waar we in de wereld van morgen niet omheen kunnen zoals automatisering, robotisering, creativiteit en duurzaamheid.
Als tweede richt hij zich op de Gig economy, wat zoveel wil zeggen dat werk verandert in het doen van zogenaamde ‘gigs’(denk aan bandjes). Je hebt geen baan meer, maar een gig. En daarbij draait het om je performance. Dus de constructie waarin je werk verandert (werkgever/werknemer-relatie met een arbeidscontract) en ook de manier waarop we werk ‘verdelen’. We moeten veel meer doen met diversiteit. Inzet van ouderen, jongeren, mensen met een handicap, migranten. En zo komt het gesprek op de zogenaamde slashie, een begrip wat ik een paar maanden geleden tegenkwam: tuinman/tennisleraar/coach. In plaats van 'ik ben ‘…. (hier vul je een beroep in)’, naar 'Ik ben Margot en ik doe x,y,z'. Een slashie met gigs in verschillende rollen of vanuit verschillende expertises. Om succesvol te zijn in deze gig economy is het belangrijk om uit te vinden wat je leuk vindt, wie je bent. Zo kom je er achter wat je toegevoegde waarde is, zodat je werk goed voelt, je vooruitgang boekt en dingen verder helpt.
Het derde waar Arthur zich op richt is civic funding. Dat is crowd funding binnen gemeentes. Gemeentes hebben steeds minder budget, maar krijgen wel steeds meer op hun bord. Het gevolg is zichtbaar en voelbaar, dus daar moet echt iets gebeuren. 'De oplossing is eigenlijk heel simpel, maar vereist een heel andere manier van denken (radicale innovatie). Want er zijn veel resources (mensen) binnen gemeentes, alleen de manier waarop er van die resources gebruik gemaakt wordt, werkt niet. Door inwoners van de gemeente actief te betrekken, ze onderdeel te maken van de uitdagingen die er zijn en er samen mee aan de slag te gaan, zet je beweging in gang. Civic funding is heel belangrijk, want juist de overheid moet durven het anders te doen. En daar zie ik gelukkig ook voorbeelden van. Door kleine bedragen te investeren in initiatieven. Dat is slim, want als het niet goed uitpakt, is het geen ramp.'
The battle of the systems
'Ik ben een soort ‘verkenner’. Vooruit rennen en kijken wat er is. Dingen uitproberen & nieuwe dingen oppakken, anders doen. En wat ik zie is dat het mis gaat met het systeem. Het systeem waar we in zitten, werkt niet meer. En het nieuwe systeem is fundamenteel anders. Het wringt, zo kom je op de battle of systems. Sowieso hou ik niet van systemen, ze maken mensen passief. Want wie bepaalt er waar je recht op hebt? Een huis, een baan, geld? Er zijn andere manieren om elkaar te helpen en te verbinden.'
'Het is complex. We weten nu dat het huidige systeem niet lang meer mee gaat. Het is long overdue. Er radicale innovatie nodig. Echt anders durven doen. En toegeven dat wat er nu is, niet werkt. Durven luisteren naar mensen die je niet begrijpt. Je losmaken van weerstand en open staan voor iets wat nieuw is…'
Marco over dit gesprek: 'Als ik reflecteer op het gesprek met Arthur komt duidelijk naar voren dat hij écht een ommekeer heeft gemaakt. Hij is op zoek gegaan naar zijn eigen intrinsieke motivatie en heeft gevonden waar zijn toegevoegde waarde ligt. Wat voor mij een eye opener is, is zijn verhouding met opdrachtgevers. Hij wil waarde toevoegen en dus effectief zijn. Zo haalt hij het beste uit zichzelf en blijft groeien. Theoretisch bezien: De stabiliteitslaag in de vorm van zijn eigen organisatie dagen hem uit om de goede dingen te doen en zijn eigen wendbaarheid zorgen ervoor dat hij de dingen goed kan doen. Hij heeft ervoor gekozen om anders in het leven te staan (een andere stabiliteitslaag) en laat zich daardoor uitdagen (door zich alleen te laten belaten bij een waardering van 8+.'
Marco van Gelder werkt als programma manager voor het maatschappelijke thema van ‘het nieuwe leven en werken’. Daarnaast is hij promovendus aan de Universiteit van Tilburg waar hij onderzoek doet naar arbeidsproductiviteit en Organisational Agility.
Tot slot
Een inspirerend gesprek. Het voelt als een duw in de goede richting. Het kan. Echt. Anders. En mooi dat er verkenners zijn, zoals Arthur. En stiekem zie ik mezelf ook wel als verkenner. Vooruitlopen, verslag doen en mensen mee proberen te krijgen…
Hoe kijk jij naar het werk van morgen? Wat zijn jouw persoonlijke focuspunten? Hoe zou jij jezelf als slashie omschrijven? Verken je met ons mee?
Dit is een blog in de serie De Verkenners. Eerder verscheen 3 trends in flexibiliteit.
Over Margot van Brakel
Margot werkt bij KPN als Organizational Excellence consultant. Over hoe digitalisering en ‘social’ impact hebben op onze manier van werken, organiseren en communiceren (zowel binnen de organisatie als met groepen daarbuiten). Kortom, ze houdt zich bezig met de productiviteit (in de breedste zin van het woord) van de medewerkers in dit grote bedrijf. Ze publiceert regelmatig over dit onderwerp op onder andere DutchCowgirls.
- Auteur: Margot van Brakel
