Het is een donderdagavond. Vanavond praat ik met Robert van Ieperen. Op de Hoge Hotelschool in Maastricht waren we klasgenoten. Na Maastricht ging Robert Bouwkunde studeren. Niet echt een voor-de-hand-liggende route voor een hotello. Dat kenmerkt Robert ook. Voor-de-hand-liggend heeft nooit zijn voorkeur.
De avond ontvouwt zich spontaan tot een Verkenner gesprek. Normaal gesproken doe ik deze gesprekken samen met Marco van Gelder, maar niet alles is altijd te plannen, zo blijkt. Dit is een onverwacht kadootje in de reeks.
We zitten in Restaurant C in Amsterdam. Tijdens het praten laten we ons verrassen door de bijzondere gerechtjes. Geen keurig voor-, hoofd- en nagerecht, maar gerechtjes samengesteld op basis van bereidingstemperatuur. Vandaar C(elsius). Een aangenaam concept en een mooie omlijsting voor ons gesprek.
“Ik vertegenwoordig de sector ‘Dak boven je hoofd’”, vertelt Robert, partner bij vastgoedadviesbureau Fakton. Zijn main message? “In geouwehoer kun je niet wonen”, waarbij hij dankbaar gebruik maakt van de quote van politicus, wethouder en stadsvernieuwer Jan Schaefer. In het gesprek wordt duidelijk hoe belangrijk het voor Robert is dat er dingen gebeuren. Niet alleen praten, maar ook doen. Concrete daden en zichtbaar resultaat.
Morele crisis
“In onze maatschappij zijn er wel wat problemen. Met ander gedrag zijn die sneller op te lossen. Door enerzijds te handelen vanuit gastvrijheid en anderzijds de verplichting te voelen om met elkaar dingen tot stand te brengen die niet vanzelfsprekend zijn.”
Wat het eerste betreft legt hij uit dat we door het idee ‘massa=kassa’ ver weggedreven zijn van de oprechte gastvrijheidsgedachte. “Gastvrijheid is niet meer normaal; we verwachten het niet meer van elkaar.” Voor Robert heeft het ook veel te maken met fatsoen. Hoe behandel je mensen? Wat betreft het tweede hebben we volgens Robert gedrag afgeleerd, wat onze effectiviteit nu vermindert. “We bakken zoete broodjes en doen alsof.” Niet bepaald Roberts ding.
“De crisis waar we in zitten is vooral moreel, zeker niet financieel. Ik wil af van een elite die zich beklaagt; die zich in een minderheidspositie vindt zitten. We hebben de democratie in onze westerse samenleving laten verworden tot iets zeer ondemocratisch, waarbij de persoon – het ego – boven de drijfveer staat. Met elkaar moeten we onze maatschappelijke waarden herontdekken. Wat Nederland nodig heeft, is dat we een onafhankelijke positie creëren voor mensen die vrij kunnen denken en doen. En dat vervolgens door-vertalen naar processen en methodieken. Ik zie dat jonge en oudere mensen rebels durven zijn. Maar alles daartussenin draait om consensus en behoud. Dat brengt ons nergens.”
Soulmates
Vragen die hem dagelijks bezighouden zijn: “Wat zie ik op het wereldtoneel? Wat betekent dit voor mij? Hoe probeer ik mijn doelen te bereiken?” Vandaaruit pakt hij zijn rol. “Zaadjes planten, groot maken en delen.” Daar heeft hij anderen wel voor nodig. “Partnership binnen en buiten Fakton. Architecten, stedenbouwers, bestuurders, business leaders; soulmates om samen een beeld te schetsen. Een sprong te maken naar de toekomst en dat te vertalen naar vandaag. “Ik verzamel graag mensen om me heen die slimmer zijn dan ik. Denkers. Maar die missen vaak het lef om er iets mee te doen.” En daar ligt een schone taak voor Robert zelf. Dat wil niet zeggen dat het allemaal vanzelf gaat, want hij voegt een filosofische zin toe, zie veelzeggend is. “In het lef koester ik soms de kunst van het niet direct begrepen worden.”
Dat doen ligt bij Robert overigens wel in goede handen. Want denken levert niks op zonder doen. In de praktijk blijkt het politieke domein een vruchtbare voedingsbodem voor zijn ideeën. Als er weerstand is, dan helpt het om vanuit de politieke agenda medestanders te vinden. Zijn strategie is niet gericht op het direct wegnemen van die weerstand, maar het juist uit te vergroten. En vervolgens op zoek gaan naar beelden om een verhaal te vertellen en mensen te verbinden. “Een beleving bieden, mensen raken!”
Panda strategie
“Ik houd, denk ik, van kleine dingen”, concludeert hij. “Elke massa begint met een kleine beweging. In het klein beginnen en dan mensen vinden die kunnen helpen om iets groter te maken. In de politiek, in het internationale domein.” Hij noemt zijn aanpak de Panda-strategie. Je richten op een niche, iets bijzonders, een betekenisvol detail en dat koesteren. Om vandaaruit groeien. Zo ook bij grote stedelijke ontwikkelingsprojecten in bijvoorbeeld Utrecht. Ook die beginnen vaak met een klein idee, bij een paar mensen. En vervolgens legt Robert contacten, krijgt hij mensen aan boord; de gemeente, marktpartijen, vervoersbedrijven, internationale relaties. Het resultaat? Een nieuw station in een vernieuwende omgeving. Nu staat het er en is het niet te missen voor honderdduizenden reizigers per dag.
Vooruitgang vanuit de community
Een ‘dak boven je hoofd’ - zou je denken - draait om gebouwen. Dingen. Maar het gaat juist om de functie die gebouwen kunnen vervullen in het leven en welzijn van mensen. En daarmee begeeft Robert zich vooral in het sociale domein. Geen ‘dingen-business’ maar ‘mensen-business’. In die mensen-business is één ding duidelijk. “Er is behoefte aan Community Building.” Mensen acteren niet als individu, maar vanuit een groep waar ze onderdeel van uitmaken. Waar ze zich mee verbonden voelen. Community building draait om het verbinden van mensen. Robert geeft een mooi voorbeeld van Innovatie in de Jeugdzorg (Garage2020). Vierhonderd mensen komen samen in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam om ermee aan de slag te gaan, waaronder architect Ben van Berkel. Omdat ze het belangrijk vinden. En dat gezamenlijk begrepen belang verbindt mensen en zorgt dat er vanuit die groep iets kan ontstaan. “Wat er precies moet gebeuren is niet duidelijk, maar er is wel een idee dat het groot kan worden. We weten het niet, maar we voelen het wel.”
“Een ander voorbeeld is hoe we werken aan een aangenaam woonklimaat voor ouderen. Je komt er niet met de insteek ‘slim geld verdienen aan oudere hoger opgeleiden’ maar door je echt te verdiepen in ‘wat willen ze nu?’ Eerst op zoek gaan naar een connectie. ‘A mental state of mind’; dat is het startpunt.”
Anderen meenemen
“Je kunt alleen dingen groot maken door anderen erin mee te nemen. Toch kan niet iedereen altijd mee. Een democratische gedachte is dat je door de meerderheid begrepen moet worden. Maar dat gevoel heb ik helemaal niet. Ik wil juist door een kleine groep begrepen worden. Daar iets op gang brengen en dan kunnen anderen aanhaken.” Hij verwijst naar het verhaal van de vijf broden en twee vissen.
Een beweging op gang brengen; Vijf broden, twee vissen.
Jezus was met heel veel mensen en iedereen had honger. Er waren ook twaalf apostelen bij, maar iedereen keek naar Jezus voor een oplossing voor de honger. Totdat er een jongen kwam. Hij had 5 broden en 2 vissen. Bij lange na niet genoeg om alle monden te voeden. Maar hij wilde dit eten wel delen met iedereen. Toen Jezus het brood ging uitdelen gebeurde er iets wonderlijks. Het brood vermenigvuldigde zich. Er kwam geen eind aan. En zo is het ook met een beweging. Eerst moet jet het op gang brengen. Al lijkt het niets. Klein beginnen en het dan laten groeien. En met een beetje geluk, groeit het dan als vanzelf.
Met al zijn uitspraken kun je Robert misschien zien als een pedant mannetje. Ja, hij heeft nogal wat noten op zijn zang, maar het zijn geen loze praatjes. En misschien verrassend in de sector waar hij zich in begeeft, gaat het hem niet om persoonlijk gewin, maar om doen wat nodig is voor vooruitgang binnen het sociale domein. Hij heeft daar visie op, contacten en concrete ideeën. Resultaat komt niet aanwaaien. “Je moet onaardig durven zijn. Stellig. Er is mentale kracht nodig voor vooruitgang. Ik durf te kiezen voor kleine dingen. Ik durf dingen te verliezen om dingen te bereiken. Iets klein maken om betekenisvol te zijn op grote thema’s. En iedere dag leven alsof het de laatste is. Dan krijg je elke keer een dag erbij.”
Zo eindigt dit spontane verkenner gesprek. Ook hier bij Robert zie ik weer die stelligheid. Een vastberadenheid om iets te doen wat betekenisvol is. Hij laat zich niet belemmeren door de gevestigde patronen. Dealt met hindernissen, omdat hij weet dat dat erbij hoort. Is ongevoelig voor statussymbolen en kritiek. Met geheven hoofd, vol moed en positiviteit klein – humble - beginnen. En ervan genieten als er een volgende stap gezet is. Een mooie combinatie van denken en doen. Een echte firestarter!
Dit verhaal is onderdeel van de serie De Verkenners. Hieronder vind je de andere verhalen.
