Organisaties die mee willen blijven doen, moeten innoveren. En steeds vaker speelt ICT de hoofdrol in die vernieuwingen. Of het nu gaat om het bouwen van een online winkel of de introductie van Internet of Things (IoT). Dat vraagt om een ICT-afdeling met een sterk innovatieklimaat. Maar hoe breng je zo’n klimaat tot stand? Die vraag stelden we Anneke Keller, hoofd van de Jumbo Tech Campus en Leon Bedaux, was tot 1 februari directeur ICT bij KPN.
‘EEN ORGANISATIECULTUUR IS HEEL ONGRIJPBAAR’
Oktober vorig jaar kondigde Keller aan dat ze haar werkgever Coolblue verruilde voor Jumbo. Daar wachtte een pittige opdracht. ‘Binnen 5 jaar willen we in Nederland de beste worden in online boodschappen. ICT werd daarmee in 1 klap een cruciaal onderdeel van de bedrijfsvoering’, vertelt Keller. ‘Dus wilden we zelf de benodigde kennis in huis hebben. Dat doen we met de Jumbo Tech Campus.’ Bij KPN trok Leon Bedaux in 2014 een vergelijkbare opdracht naar zich toe. Hij zag dat het werk van KPN Digital vastliep. Bedaux: ‘Technologische ontwikkelingen gaan gigantisch snel. Dat betekent dat onze afdeling minstens in hetzelfde tempo moet kunnen leveren. De bestaande processen en werkwijzen remden ons af. Daarom verhuisden we naar een aparte locatie, waar we écht konden innoveren.’
The Digital Dutch 2019
Kom op 11 april 2019 naar Jaarbeurs Utrecht voor de 4e editie van The Digital Dutch. Hét event voor ondernemend Nederland over digitale kansen, inspiratie en innovatie.
Schrijf je nu inWeg met de directieve cultuur
‘Als je wil dat je bedrijf snelheid maakt en innoveert, is het essentieel dat de werkomgeving, de managementstructuur en de cultuur medewerkers stimuleren om zelf na te denken en fouten durven te maken’, vertelt Keller. ‘Dan gaan mensen leren en dus innoveren.’ Of die strategie ook voor kleine organisaties geldt? Bedaux denkt van wel: ‘De grootte van de organisatie doet er niet toe. Ook kleine organisaties kunnen een heel directieve cultuur hebben en daar moet je vanaf. Maar probeer niet je hele organisatie in 1 keer om te krijgen. Begin klein, bijvoorbeeld met je ICT-afdeling en laat zien dat dingen anders kunnen en tot resultaat leiden. Dan gaat de knop bij de rest van de organisatie vanzelf om.’
Helft medewerkers vervangen
Eenvoudig is zo’n cultuuromslag niet, bekennen Keller en Bedaux. ‘Een organisatiecultuur is heel ongrijpbaar’, licht Bedaux toe. ‘De meeste bedrijven worden al jarenlang gerund vanuit het idee van controle en voorspelbaarheid. Wil je dat veranderen, dan kost dat tijd. Hoeveel? Dat ligt eraan hoe diep de bestaande cultuur is ingesleten en hoe veranderingsgezind je medewerkers zijn. Wij hebben destijds de helft van onze mensen vervangen. Desondanks duurde het 3 jaar voordat alle teams autonoom werkten.’ Keller: ‘Blijkt het lastig om die verandering binnen de bestaande organisatie tot stand te brengen? Zonder je dan even af. Precies zoals Leon heeft gedaan. Maar zodra het werkt en je die resultaten kunt laten zien, is het zaak om snel de hele organisatie mee te krijgen en de boel weer samen te voegen.’
Management squeeze
Ook de positie van managers maakt het volgens Keller vaak lastig om echt verandering tot stand te brengen. ‘Ik noem dat altijd management squeeze. Als je autonome teams inricht, gaan die al heel snel hun eigen gang. Wat ervoor zorgt dat ze zich minder aantrekken van hun manager. Tegelijkertijd verwacht het topmanagement vaak dat die manager orders uitdeelt aan zijn team en controleert. Terwijl het team daar niet meer op zit te wachten. Dan raak je als manager in de verdrukking, en dát patroon moet je durven doorbreken. Bijvoorbeeld door met je team soms echt autonoom beslissingen te nemen, die afwijken van de gebruikelijke paden en waarvoor je normaal gesproken misschien vooraf goedkeuring zou vragen.’ Bedaux vult aan: ‘Zeker in het begin is dat superzwaar. Ik heb me regelmatig heel alleen gevoeld en flink wat klappen geïncasseerd. Maar ik wist dat het nodig was om een verandering teweeg te brengen.’
Ben jij dagelijks bezig met digitalisering in je bedrijf of organisatie? Loop je daarbij tegen obstakels aan? Wil je meer weten over wat vandaag al mogelijk is en hoe het jouw bedrijf helpt om succesvoller te worden? Kom dan op 11 april naar 'the Digital Dutch' het event voor ondernemend Nederland.
AanmeldenZelfverbeterende machientjes
Als autonome teams eenmaal staan, heb je er als manager nagenoeg geen omkijken meer naar. ‘Je zet samen een proces neer en vraagt vervolgens aan het team om dat proces zelf te bewaken en te verbeteren’, legt Bedaux uit. ‘Dat betekent dat teamleden hun werk evalueren, maar ook feedback geven op elkaar. Zo krijg je zelfverbeterende machientjes. Daarmee verandert ook de rol van de manager, waarschuwt Keller. ‘Hij hoeft niet meer zijn hoofd te breken over de productiviteit, maar moet vooral zijn mensen faciliteren en ervoor zorgen dat ze blijven leren. Door te coachen, complimenten uit te delen en door dingen te regelen, zoals extra capaciteit of budget voor trainingen en opleidingen.’ Wat managers in elk geval niet moeten doen, is zich bemoeien met het werk van de teams. ‘Ga ze niet sturen of helpen om onderlinge problemen op te lossen, want je sloopt de autonomie’, benadrukt Bedaux. ‘En de volgende keer dat er zoiets speelt, kijken ze allemaal weer naar hun manager.’ Keller: ‘Terwijl je juist wil dat ze er met elkaar uitkomen. Samenwerken in vertrouwen en gelijkwaardigheid is essentieel voor autonome teams. Om daar te komen zullen ze ongetwijfeld sprints verprutsen en elkaar soms de tent uitvechten, maar dat is een kwestie van op je tong bijten.’
‘PAK BEST PRACTICES VAN KOPLOPERS UIT DE BRANCHE EN PROBEER DIE UIT’
Experimenteren met best practices
De innovaties in ICT gaan snel. Wat je vandaag bedenkt, is over een jaar weer ouderwets. ‘Het voordeel is dat je elk jaar kan instappen’, grapt Bedaux. ‘Maar het is niet nodig om je gek te laten maken door het tempo’, voegt hij toe. ‘95% van de bedrijven in Nederland hoeft echt niet voorop te lopen op het gebied van ICT. Ga daarom heel pragmatisch te werk: denk niet eerst alles helemaal uit, maar pak de best practices van koplopers uit je branche en probeer die uit. Hoe gaan zij om met digitalisering, maar ook technischer: in welke taal worden applicaties gebouwd? En koop je framework of ga je voor open source?’ Keller: ‘Die aanpak biedt inderdaad enorm veel houvast. Probeer dingen uit en ga na of ze waarde toevoegen. Zorg er wel voor dat je die nieuwe software, app of aanpassing aan je website snel in de praktijk kan testen. ICT die op de plank ligt, kost geld. Bovendien vinden developers, testers en UX’ers die werkwijze fijn, zeker als het werkt wat ze hebben gebouwd. Dat zorgt voor zelfvertrouwen en daarmee geeft het de autonomie en het innovatieklimaat van je bedrijf een boost. En gaat dat vaak fout? Absoluut, maar dat weegt niet op tegen de snelheid die je maakt en de innovaties die het oplevert.’
Wil je weten hoe je het beste kunt experimenteren met best practices?
Neem contact met ons op
